რატომ ეცემა ლარის კურსი და რასთან არის ეს დაკავშირებული, ასევე სამომავლო პროგნოზები -ISET Policy Institute-ის უფროსი გამომძიებელის, ეკონომისტ გიორგი მჟავანაძის ინტერვიუში.
რა შეემთხვა ლარს, რატომ ეცემა ლარის კურსი?
– ლარი ბოლო თვეში დაეცა, აქამდე ის სტაბილური იყო. მე ამას საქართველოში COVID-ის ინფიცირებულთა რაოდენობის ზრდასთან ვაკავშირებ, რამაც შესაძლოა, ნეგატიური რეაქცია გამოიწვია. მეორე მხრივ, ჩვენ ვხედავთ, მაგალითად, რომ მეზობელ თურქეთში დოლართან მიმართებაში ლირაც დაეცა, თვითონ დოლარი ევროსთან მიმართებაში ეცემა. ვფიქრობ, სამომავლოდ ლარი სტაბილური იქნება და საბოლოოდ 1 დოლარი 3 ლარის ოდენობაზე შეჩერდება. იმიტომ, რომ ჩვენ მომავალში მსოფლიო ბანკიდან, სავალუტო ფონდიდან და სხვა ადგილებიდან გადარიცხვებს ველით. როგორც იცით, ფულს დოლარებში ვსესხულობთ, და ეს ფინანსური დახმარება უახლოეს თვეებში დაირიცხება, რაც ვალუტის კურსზე დადებითად აისახება.
ტურიზმის არარსებობის გარდა, ლარის კურსზე კიდევ რა მოქმედებს?
– ტურიზმი საერთოდ არ არის, აქ ჩვენ ბევრი რამ დავკარგეთ. ბოლო თვის სტატისტიკა გვაჩვენებს, რომ ტურიზმი 99%-ით დაეცა, პრაქტიკულად ნულის ტოლია. ექსპორტი და იმპორტი არ არის. ამანაც იმოქმედა. დაეცა ინვესტიციები. სტატისტიკის თანახმად, თუ მეორე კვარტალში ინვესტიციებს გადავხედავთ, ეს უკანასკნელი 10 წლის განმავლობაში რეკორდული მაჩვენებელია.
არსებობს თუ არა ლარის სრული გაუფასურების საშიშროება?
– ჩვენ ლარის გაუფასურების ალბათობა მარტის თვეში გვქონდა, როდესაც მიუღებელი ვარდნა შეინიშნა, შემდეგ საქმეში ეროვნული ბანკი ჩაერია. თუ ეროვნული ბანკი ხედავს, რომ გაუფასურება ინფლაციაზე მოქმედებს, აუცილებლად იწყებს ქმედებას. ჩვენ სარეზერვო სავალუტო ფონდი გვაქვს, და ამ თვალთახედვით, რისკები არ არის. თუ ეროვნული ბანკი საფრთხეს დაინახავს, აუცილებლად ჩაერევა და დოლარს გაყიდის. უკვე ორი კვირაა ამას აკეთებს და თანდათანობით გაუფასურებას აბრკოლებს.
მოქმედებს თუ არა არჩევნები ლარის კურსის ვარდნაზე და როგორ?
– დიახ, შეიძლება არჩევნებმაც იმოქმედოს კურსზე. ოქტომბრის ბოლოს არჩევნები გვაქვს, უკვე ველოდებით, რომ სახელმწიფო დიდი რაოდენობის თანხას ჩადებს ეკონომიკაში, ინფრასტრუქტურულ პროექტებში და სოციალურ პროექტებში. მთავარი აქ ის არის, რომ სახელმწიფო ფულს არ ბეჭდავს და ამ გზით ინფლაციაზე არ მოქმედებს. ვფიქრობ, არჩევნების შემდეგ, წლის ბოლოს ლარი სტაბილური გახდება.
აღდგება თუ არა ქვეყნის ეკონომიკა ამ პროცესების შემდეგ?
– ახლა ყველაფერი, ტურიზმის გარდა, თანდათანობით აღდგება. ტურიზმი ძლიერად მოქმედებს ეკონომიკაზე. მაგრამ აღდგენა ასევე პანდემიის დინამიკაზეა დამოკიდებული, იმაზე თუ რამდენად დროულად მოიძებნება ვაქცინა საქართველოსა და სხვა ქვეყნებში.
