შავი ზღვის მაზუთით დამტვირთველი ტანკერის ჩაძირვის შემდეგ აქტუალური გახდა არა მხოლოდ ზღვის დაბინძურებისა და მიყენებული ზიანის საკითხები, არამედ კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგა შავი ზღვის სანაპიროებზე მოსალოდნელი სანაპირო სეზონი. Jnews-მა სცადა გაერკვია, როგორ აისახება ეს საქართველოში, განსაკუთრებით აჭარასა და გურიაში ტურისტულ სეზონზე.
2024 წლის 14 დეკემბერს ქერჩის სრუტეში ორი ტანკერის ჩამოძურვის პირველი ცნობებიდან, რომლებსაც ტონობით მაზუთი გადაჰქონდათ, აშკარა გახდა, რომ ეკოლოგიური კატასტროფა მოხდა.
წყალში ჩაყრილი მაზუთი ქარიშხალმა სამხრეთით გადაიტანა. ათასობით ტონა ტოქსიკური ნივთიერება გავრცელდა ასობით კილომეტრზე, რამაც სერიოზული ზიანი მიაყენა ეკოსისტემას. ნავთობპროდუქტებს რამდენიმე დღეში შეუძლიათ ფლორისა და ფაუნის მოწამლვა. გარემოსდამცველებმა დელფინებისა და ფრინველების მასობრივი დაღუპვის შესახებ გამოაცხადეს. უკრაინის სანაპიროზე, ასევე საქართველოსთან მოსაზღცრე კრასნოდარის მხარეში აღმოჩენილი ფრინველები მაზუთით იყვნენ დაფარული.
სხვადასხვა წყაროს მიხედვით, 2 იანვრიდან 7 იანვრამდე, დაახლოებით 24 დიდი გრეიბი და კორმორანი აღმოაჩინეს სხვადასხვა ადგილას, რომელთაგან 11 მოგვიანებით გარდაიცვალა, სავარაუდოდ, მაზუთით მოწამვლის გამო. განსაკუთრებით ბევრი დახმარების საჭიროების მქონე ფრინველი აღმოჩნდა მდინარე ჭოროხის შესართავთან, ასევე გონიოდან ურეკამდე სანაპიროებზე.
ბათუმელი ეკოლოგი და იხტიოლოგი არჩილ გუჩმანიძე სოციალურ ქსელში აღნიშნავს, რომ ქერჩის სრუტის მიდამოში დაღვრილი მაზუთი საქართველოს სანაპირომდე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მიაღწიოს, მაგრამ აისახება თევზის მარაგზე, ზღვის ძუძუმწოვრებსა და ფრინველებზე.
„ყველა ლაპარაკობს ეკოლოგიურ კატასტროფაზე, მაგრამ ცოტამ თუ იცის ამ მოვლენის რეალური გავლენის შესახებ საზღვაო ეკოსისტემაზე. მონაცემების, მათ შორის ინსაიდერული წყაროების მიხედვით, დაახლოებით 4000 ტონა მაზუთი დაიღვარა ზღვაში.. მსგავსი დაღვრა მოხდა 2007 წელს აზოვის ზღვაში, როდესაც 3000-ზე მეტი ტონა მაზუთი და 6000 ტონა გოგირდი იქნა დაღვრილი, ეს ინციდენტი დიდ, მაგრამ ლოკალურ გავლენას მოახდენს ეკოსისტემაზე: ქერჩის სრუტის მიდამოში. ყირიმის ნახევარკუნძულის სამხრეთ-აღმოსავლეთი ნაწილი, ტამანის ნახევარკუნძული და ანაპას სანაპირო პირდაპირ გავლენას არ მოახდენს საქართველოზე, ქვემოთ წარმოვადგენთ თუ რატომ.
მაზუთი — ნავთობპროდუქტების უფრო მძიმე ფრაქციაა და მსუბუქი ფრაქციებისგან განსხვავებით, ის ნელა იშლება და ვრცელდება. მისი ნაწილი ძირში ილექება, შემდეგ კი შეიძლება შევიდეს ტალღის ცირკულაციის ზონაში და ამოირეცხოს ნაპირზე. ეს რომ იყოს უფრო მსუბუქი ფრაქცია, მაგალითად, როგორიცაა ნედლი ნავთობი, შედეგები ბევრად უფრო სერიოზული იქნებოდა და გავლენას მოახდენდა უფრო ფართო ტერიტორიაზე. დაღვრის ადგილზე წყლის ტემპერატურა 3-4 გრადუსია, რაც ხელს უწყობს მაზუთის სწრაფ გამაგრებას და ამცირებს მის ნეგატიურ გავლენას. თუ ტემპერატურა 18 გრადუსზე მეტი იქნებოდა, ეფექტი გაცილებით ძლიერი იქნებოდა. გარდა ამისა, დაღვრა თევზისა და მაკროუხერხემლოების გამრავლების სეზონზე (გაზაფხული-ზაფხული) არ მომხდარა. ამ პერიოდში სამრეწველო იხტიოფაუნის მნიშვნელოვანი ნაწილი, მათ შორის ქუდები, სკუმბრია, კეფალი, გარუჯა და სხვა სახეობები, სამხრეთით, საქართველოსა და თურქეთის სანაპიროებზე გადავიდნენ. ამრიგად, დაღვრის ნეგატიური ზემოქმედება იქნება ლოკალური ხასიათის, პირველ რიგში გავლენას მოახდენს ბენთოსურ ეკოსისტემებზე, უხერხემლოებსა და მაკროფიტებზე, ასევე ზღვისპირა ფრინველებზე. მაზუთი არის ორგანული ნივთიერება, რომელიც დროთა განმავლობაში იშლება წყლის გარემოში, თუმცა ამ პროცესს შეიძლება რამდენიმე წელი დასჭირდეს“, – წერს გუჩმანიძე საკუთარ Facebook გვერდზე.
