ახალქალაქში ნიჭის იდეად გადაქცევა და მისგან საკუთარი ბიზნესისკენ სიარული საკმაოდ რთული გზაა. ამას ზოგჯერ წლები სჭირდება, რადგან ზოგ შემთხვევაში არ არის საკმარისი რესურსი და დრო. განვითარებულ ქალაქებში თუ ხელით შრომას აფასებენ, ახალქალაქში ასე არ არის. ჩვენი გმირები, ქრისტინე საჰაკიანი და ცოღიკ მარგარიანი, რამდენიმე წელია ხელსაქმეს ეწევიან, მაგრამ რატომღაც ვერ ახერხებენ საყვარელი საქმის ბიზნესად გადაქცევას.
თუ ქრისტინემ არ იცის, რომ შესაძლებელია სახელმწიფო ან არასახელმწიფო გრანტზე განაცხადის გაკეთება, რათა მის მიერ წამოწყებული ბიზნესი გახდეს მომგებიანი, მაშინ ცოღიკმა იცის და მიიღო გრანტი, მაგრამ დროის უქონლობის გამო სასურველ შედეგს ვერ აღწევს.
JNEWS-ი შეეცადა გაერკვია, რა სირთულეებს გადალახავენ ახალქალაქში თვითდასაქმებულები მუშაობის დროს და რა უშლის ხელს მათ დაწყებული ბიზნესის განვითარებაში.
ქრისტინე საჰაკიანი სოფელ ვარევანიდან 18 წლისაა, ის ორი წელია ძაფებით ამზადებს ჩანთებს, იგი ქაღალდებით აგროვებს ჩალიჩებს ფერადი პეპლების სახით, ქორწილებისა და სხვა ცერემონიებისთვის ტაროსიკებს აკეთებს.
ის იღებს შეკვეთებს, მაგრამ არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ მისი ჰობი ბიზნესად აქციოს. ქრისტინემ არც კი იცოდა, რომ ბიზნესის განვითარებისთვის გრანტზე განაცხადის გაკეთება შეეძლო.
ქრისტინე და მის მიერ გაკეთებული ჩანთები
„16 წლის ვიყავი, ორი წლის წინ, როცა ინტერნეტში ვნახე, რომ სომხეთში გოგონა იგივეს აკეთებდა, დავინახე და შთაგონებული ვიყავი მისით. მერე მისგან სწავლის შემდეგ დავიწყე მუშაობა, ახლა ვმუშაობ ჩემი განსაკუთრებული ტექნიკით, რომელიც არსად არ არის. მოგვიანებითაც მინდა ჯგუფის გახსნა, მაგრამ ახლა მზად არ ვარ ვასწავლო. როცა ამ საქმის კეთება დავიწყე, ჩვენს რეგიონში არავინ ამზადებდა მსგავს ჩანთებს“, – ამბობს ქრისტინე.
მისი ნამუშევრები მხოლოდ ონლაინ პლატფორმაზეა წარმოდგენილი. თავის ინსტაგრამის გვერდზე სახელწოდებით “ატმოსფერო”. დიზაინერული ჩანთების შეკვეთებს არა მხოლოდ ადგილობრივად იღებს, არამედ სომხეთიდან და რუსეთიდანაც.
„როდესაც დავიწყე ამ საქმის კეთება, ჩემი ბრენდი დაახლოებით ნახევარი წელი არ იყო სოციალურ ქსელებში, შემდეგ გადავწყვიტე ინსტაგრამის გვერდის გახსნა. ამის შემდეგ, როგორც ჩანს, უფრო სწრაფად გავხდი ცნობილი და უფრო შორს წავედი“, – ამბობს ქრისტინე.
ქრისტინეს პირველი ნამუშევარი
სირთულეებზე საუბრისას ქრისტინე გამოყოფს იმ ფაქტს, რომ ის ტექნიკა, რომლითაც მუშაობს, აქ არ არის. ის იძულებულია თბილისს ან ერევანში ჩავიდეს. ის აღნიშნავს, რომ ძაფები საკმაოდ ძვირი ღირს და სამუშაო ძალიან შრომატევადია. ერთი ჩანთისთვის მინიმუმ 7 ან 8 საათი სჭირდება.
„ბუნებრივია, ახლა უფრო სწრაფად ვაკეთებ, დროთა განმავლობაში უმჯობესდები. ვცდილობ, საკუთარი დიზაინი შევქმნა და არ გამოვიყენო სხვისი იდეები“, – ამბობს ქრისტინე.
პეპლებით და ვარდებით თაიგული
ახალგაზრდა გოგონას იმდენად უყვარს თავისი ამჟამინდელი სამუშაო, რომ პროფესიაც კი გააერთიანა. წელს თბილისის ორ უნივერსიტეტში ჩაირიცხა. შეეცდება ორივე ადგილზე გააერთიანოს სწავლა, ფიქრობს, რომ ადვილი იქნება, რადგან ერთი და იგივე პროფესია აირჩია – ინტერიერის დიზაინერი.
ჩვენს კითხვაზე, შეუძლია თუ არა ფულის შოვნა, მან უპასუხა:
„ვერ ვიტყვი, რომ ჩემი ნამუშევარი ჩემთვის ბიზნესად იქცა, რადგან საჭირო ნივთებს ძვირად ვყიდულობ, ვერ ვყიდი, რადგან ჩვენთან ძვირფას ნივთებს არ ყიდულობენ.“. მაგალითად, ერთი ჩანთის მომზადებისთვის ვხარჯავ 60 ლარს და ვყიდი 70-75 ლარად. გამოდის, რომ ჩემი 8 საათის შრომა 10-15 ლარად ფასდება. ისე ხდება, რომ ქალაქში საქმე არ მაქვს და ცალკე ტაქსის ფული უნდა გადავიხადო, რომ შეკვეთა მომხმარებლამდე მივიტანო. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მე ჯერ მხოლოდ ჩემი ბრენდის სახელის დამკვიდრებაზე ვმუშაობ“.
ჩვენი გმირი ოცნებობს საკუთარი მყუდრო მაღაზიის გახსნაზე, სადაც შეძლებს არა მხოლოდ საკუთარი ხელნაკეთი ნამუშევრების ჩვენებას, ჩანთებიდან სანთლამდე, არამედ გაყიდოს ისინი. მაგრამ ის თანხები, რაც ჯერ კიდევ აქვს, მაღაზიის გასახსნელად არ არის საკმარისი და გრანტზე განაცხადის შესაძლებლობას ჩვენგან იგებს.
ცოღიკ მარგარიანის შემთხვევაში ცოტა სხვა ვითარებაა. ის ასევე ცდილობს თავისი საყვარელი ჰობი, მძივები, ბიზნესად აქციოს. ბიზნესის განვითარების გრანტებს იცნობს, მიმართა კიდეც და მიიღო, თუმცა ამბობს, რომ დროის უქონლობის გამო ძალიან აქტიური ვერ იქნება. სანამ საყვარელ საქმეს მნიშვნელოვანი შემოსავალი არ მოაქვს, სხვაგან უწევს მუშაობა, მაგალითად, თონეში, აცხობს ლავაშს.
ცოღიკ მარგარიანი
ცოღიკი თითქმის 12 წელია თავისი საყვარელი საქმით არის დაკავებული, მძივებით მუშაობს. მას 70-მდე ნამუშევარი აქვს წარმოდგენილი.
„წელიწადში 12 თვე ამ საქმით ვარ დაკავებული, ვყიდი. ბევრ პროექტზე არ მიმიღია განაცხადი, ერთხელ მივმართე. რა თქმა უნდა, ვიცი, რომ არის სხვადასხვა გრანტები, რომლებზეც განაცხადის შეტანა შეიძლება, უბრალოდ, დრო არ მაქვს, რომ მივმართო. ერთხელ მოვახერხე განაცხადის შეტანა. ვფიქრობ, ეს პროექტები დამეხმარება ჩემი ბიზნესის განვითარებაში. მაგრამ ამ პროექტებზე მსურველი მხოლოდ იმ ბიზნესით უნდა იყოს დაკავებული, მხოლოდ ამ მიმართულებით იმუშაოს, რომ განვითარდეს“, – ამბობს ცოღიკი.
ცოჰლიკი აღნიშნავს, რომ მისმა შრომამ ჯერ არ მიაღწია ბიზნეს დონეს და ამით ნორმალურ ფულს არ შოულობს. ის იღებს შეკვეთებს, მაგრამ არა ბევრს.
„პრობლემა ისა, რომ სხვადასხვა ადამიანი ხელსაქმეს სხვადასხვანაირად აღიქვამს, არ არის გაცნობიერებული, რომ ეს არის შემოქმედებითი ნამუშევარი, რისთვისაც მაღალ ფასს აწესებენ. ხშირად ადამიანები არ აფასებენ შენს შრომას“, – გვიზიარებს ცოღიკ მარგარიანი.
სააღდგომო ნაქარგი კვერცხები
ცოღიკს აქვს გაკეთებული სურათები, რომლებსაც ერთი წელი დასჭირდა, არის ისეთებიც, რომლებსაც 3-4 თვე დასჭირდათ. ის ხაზს უსვამს, რომ მცირე დავალებებს ნაკლები დრო სჭირდება.
ცოღიკის ხელით დამზადებული სამაჯური
სერგეი ხაჩატურიანი, რომელიც უკვე მრავალი წელია მუშაობს ისეთ ასპარეზზე, სადაც სხვადასხვა პროექტები აფინანსებენ ახლადშექმნილი და სხვა ბიზნესის წარმომადგენლებს, ამბობს, რომ მხოლოდ დაფინანსება არ არის საკმარისი, მისი მიღების შემდეგ ბიზნესის მფლობელებმა უნდა იმუშაონ მის განვითარებაზე.
„არსებობენ ისეთებიც, რომლებიც ვერ იტანენ კონკურენციას, ბენეფიციარი უნდა იყოს მოტივირებული, დაგეგმოს სტრატეგია, თუ როგორ გაანაწილოს თავისი ფინანსები, რათა კიდევ უფრო წინ წაიწიოს ბიზნესი, გახადოს თავისი წარმოება ან მომსახურება უფრო კონკურენტუნარიანი. აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ მარკეტინგის მიმართულებით ცოტა მუშაობენ. გრანტი მათ საშუალებას აძლევს გარკვეულ ეტაპზე დამკვიდრდნენ, თუმცა მოგვიანებით ბიზნესის განვითარებისთვის ინვესტიცია უნდა განახორციელონ. მათ უნდა შეისწავლონ კონკურენტები, თვალყური ადევნონ როგორ ვითარდება ბაზარი, გააცნონ სიახლეები“, – ამბობს სერგეი ხაჩატურიანი.
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენმა გმირებმა ჯერ ვერ შეძლეს საყვარელი ბიზნესის მომგებიან და დამკვიდრებულ ბიზნესად გადაქცევა, ისინი არ არიან იმედგაცრუებულნი და მომავალშიც გეგმავენ მის განვითარებას. ახალქალაქის მსგავს პატარა მუნიციპალიტეტში დიდი დრო სჭირდება იმისთვის, რომ ხელნაკეთი ნამუშევარი დაფასდეს და ბიზნესის მფლობელებს სერიოზულად ჩაერთონ თავიანთი პროდუქციის ბრენდინგისა და მარკეტინგში.
