ოდესღაც აყვავებული სოფელი, სადაც დაახლოებით 5000 ადამიანი ცხოვრობდა, თანდათან ცარიელდება. ახალგაზრდები კარწახიდან მიგრირებენ, რადგან სოფელში არ არის ბუნებრივი აირი, წყალი და სხვა კეთილმოწყობა.
სოფელი კარწახი ახალქალაქიდან 35 კმ-ში, თურქეთის საზღვარზე მდებარეობს. სოფელში ძირითადად მეცხოველეობით არიან დაკავებულნი – არ აქვთ საკმარისი სარწყავი წყალი და მინდვრები, რომ სოფლის მეურნეობით დაკავდნენ.
სარწყავი წყლის გარდა, სოფელში წლებია აქტუალურია სასმელი წყლის პრობლემაც. მოსახლეობამ პრობლემის მოგვარების თხოვნით არაერთხელ მიმართა ადგილობრივ ხელისუფლებას. 2017 წელს საქართველოს დაცული ტერიტორიების სააგენტოს მიერ განხორციელებული პროექტი დამტკიცდა კარწახში სასმელი წყლის რეზერვუარის შესაქმნელად, თუმცა განხორციელების შემდეგ პროექტმა თავი ვერ გაამართლა და უკვე 2018 წლიდან სოფელმა დაიწყო ფიქრი, ალტერნატიული წყალმომარაგების ხაზის მშენებლობაზე.
2020 წელს მუნიციპალიტეტმა სოფელ კარწახში ახალი წყალსადენის საპროექტო დოკუმენტაციის მოსამზადებლად 8484 ლარი გამოყო, თუმცა, როგორც მაშინ ახალქალაქის მერმა იურიკ უნანიანმა განაცხადა, მუნიციპალიტეტს ტენდერის გამოცხადების თანხა არ გააჩნდა. სამუშაოსთვის. 2021 წელს მუნიციპალიტეტმა მაინც გამოაცხადა ტენდერი სოფელ კარწახში წყალმომარაგების ხაზის მშენებლობაზე 411 341 ლარის ოდენობით, იგი მოიგო კომპანია „მშენებელობამ“ 402 821 ლარის ოდენობით. მიუხედავად იმისა, რომ სამუშაოები ხელშეკრულების გაფორმებიდან 240 კალენდარულ დღეში უნდა დასრულებულიყო, ვადა გაგრძელდა და 2022 წლის 7 ნოემბრამდე დაინიშნა.
წყალმომარაგება კარწახში: რეაბილიტაციის ინიციატორების განმარტებები სასმელი წყალი კარწახში უტოპიის ჟანრში
სოფელ კარწახის მოსახლეობა პროტესტს აპროტესტებენ
სოფელ კარწახის მერის წარმომადგენელმა გაბრიელ კარაპეტიანმა Jnews-თან სატელეფონო საუბარში განაცხადა, რომ ახალი სარწყავი სისტემა 2022 წლის ზაფხულის ბოლოს აშენდა. მან აღნიშნა, რომ სისტემა წელს ნამდვილად გაუარესდა, მაგრამ ამ დროისთვის ყველაფერი აღდგენილია. თუმცა, მან დასძინა, რომ წყალი სოფლის მაცხოვრებლების ნაწილს დღემდე არ აღწევს, რადგან სოფლის მოსახლეობა მას სარწყავად იყენებს.
„მოსახლეები სარწყავად იყენებენ და მერე უჩივიან. ამიტომ წყალი ზოგიერთს არ აღწევს. იყო პრობლემები, მაგრამ ახლა ყველაფერი გამოსწორებულია“, – განაცხადა გაბრიელ კარაპეტიანმა.
წყალმომარაგების პრობლემის გარდა, სოფელში ბუნებრივი აირი არ არის.
„ჩვენ გამუდმებით ვაკეთებთ ნაგავს, სახლებში გათბობას ვერ ვაკეთებთ, საჭმელი უნდა მოვამზადოთ“, – ამბობს საღათელიან ხაჩიკი.
სოფლის გავლით სატვირთო მანქანების გაზრდილი ნაკადი ასევე პრობლემებს უქმნის სოფლის მოსახლეობას.
„უკვე დავიღალეთ, ყოველთვის არის ნაგავი, მტვერი“, – დასძენს ერთ-ერთი თანასოფლელი.
ეს ყველაფერი ერთად ზრდის სოფლიდან მიგრაციას. ადგილობრივების თქმით, ახალგაზრდები არ ქორწინდებიან. მათივე თქმით, კარწახელები ძირითადად სომხეთში გადადიან, ბოლო დროს კი რუსეთშიც. ერთხელ სოფელში 5000-ზე მეტი მოსახლე იყო, გასული საუკუნის 60-იან წლებში სურდათ სოფლისთვის ქალაქის სტატუსი მიენიჭებინათ, მაგრამ ვერასდროს გააკეთეს.ამ დროისთვის სოფლის მოსახლეობა 1000 კაცს არ აღემატება. სოფელს აქვს საბავშვო ბაღი და 12-წლიანი სკოლა, თუმცა წელს სკოლაში მხოლოდ 4 პირველკლასელი იყო. რუბლის გაუფასურების მიუხედავად, სოფლის მაცხოვრებლები ირწმუნებიან, რომ მამაკაცების უმეტესობა მაინც მიდის “ჰოპანში”.
თურქეთთან საზღვართან სიახლოვე მოსახლეობას პრობლემებსაც და უპირატესობებსაც აძლევს. სოფლიდან რამდენჯერმე საქონელი მოიპარეს, სავარაუდოდ, თურქებმა – იქ ძროხები ბევრად ძვირია, ვიდრე საქართველოში. თუმცა კარწახელები ყიდვას ძირითადად თურქეთში ახორციელებენ, რადგან ახალქალაქში გზა ერთი და იგივეა, ახალქალაქში კი ფასები გაცილებით ძვირია.
„ჩილდირამდე ან არდაგანამდე გზა 50 წუთი სჭირდება, იგივე ახალქალაქამდე. თუ არის დაბადების დღეები, სხვა ღონისძიებები, იქ [თურქეთში] ყიდულობენ მოსახლეობას“, – ამბობს სოფლის მკვიდრი ჟორა აფინიანი.
კარწახელთა ერთადერთი თხოვნაა, უზრუნველყონ მათთვის მინიმუმ საარსებო პირობები, რათა სოფელი კვლავ არ დაცარიელდეს.
