დღეს, 7 დეკემბერს, ახალქალაქის სურბ ხაჩის ეკლესიაში 1988 წლის სპიტაკის მიწისძვრის შედეგად დაღუპულთა ხსოვნისადმი მიძღვნილი სამახსოვრო წირვა გაიმართა.
სურბ ხაჩის ეკლესიის ეზოში ხალხმა გენოციდის მსხვერპლთა ძეგლს ყვავილები შეამკო. ტაძარში სამახსოვრი სანთლები დაანთეს.
„35 წლის წინ სპიტაკში საშინელი მიწისძვრა მოხდა, რის შედეგადაც ათასობით ადამიანი დაიღუპა და როგორც ყოველ წელს, წელსაც შევიკრიბეთ ახალქალაქში, ღმერთს შევევედრეთ და ყოვლისშემძლე უფალს ვთხოვეთ, მშვიდობა მისცეს მათ სულებს. ასევე ჩვენს ლოცვაში ღმერთს ვთხოვეთ, რომ არასოდეს და არასოდეს არ დარჩეს მსოფლიოს არც ერთი ერი და არც ერთი ხალხი, განსაკუთრებით სომხეთი და საქართველო, რომ არასოდეს შეექმნას ასეთი უბედურება, რათა ღმერთმა ყოველთვის დაიცვას ჩვენი ხალხი თავისი ყოვლისშემძლე ძალით.
დღეს ჩვენ ისევ ძალაუნებურად ვბრუნდებით 1988 წელში და თითქოს ჩვენ თვითონ განვიცდით ამ ტრაგედიას და სტიქიას და ჩვენი ლოცვებით ახლოს ვართ იმ ოჯახებთან, რომლებიც ამ საშინელი მიწისძვრის შედეგად დაზარალდნენ“, – თქვა ტერ ნარეკ ტიგრანიანმა გამოსვლაში.
სამახსოვრო ლიტურგიას პარლამენტის წევრი სამველ მანუკიანი, საკრებულოს თავმჯდომარე ნაირი ირიციანი, ახალქალაქის მერი მელქონ მაკარიანი, ადგილობრივი ხელისუფლების, ასევე სახელმწიფო და არასახელმწიფო სტრუქტურების წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.
1988 წლის 7 დეკემბერს 11:41 საათზე სომხეთი ირყევა დაახლოებით 35-45 წამის განმავლობაში, მიწისძვრის სიმძლავრე ეპიცენტრში რიხტერის შკალით 10 ბალი იყო. მიწისძვრამ ქვეყნის 21 ქალაქი და 324 სოფელი განადგურდა.
მთლიანად განადგურდა ქალაქი სპიტაკი და მიმდებარე სოფლები, განადგურდა სომხეთის მეორე ქალაქის – გიუმრის (ლენინაკანის) შენობების 80%, ხოლო ვანაძორს უზარმაზარი ზიანი მიადგა. მიწისძვრამ კატასტროფული გავლენა მოახდინა ქვეყნის ტერიტორიის 40%-ზე შირაქის, ლორის, არაგაცოტნისა და ტავუშის რეგიონებში.
ოფიციალური მონაცემებით, მიწისძვრას 25 ათასი ადამიანი ემსხვერპლა, 100 ათასი სხვადასხვა სხეულის დაზიანებით დაშავდა, 19 ათასი ინვალიდი გახდა, 530 ათასამდე მოქალაქე კი უსახლკაროდ დარჩა. სტიქიის ზონიდან 120 ათასი ადამიანის ევაკუაცია განხორციელდა, მათგან 75 ათასი სომხეთის ფარგლებს გარეთ.
35 წლის შემდეგაც კი მიწისძვრის შედეგები სრულად არ აღმოიფხვრა, ოჯახები კვლავ დროებით შენობებში ცხოვრობენ.
1988 წლის 9 დეკემბერს, 22:00 საათზე, ქალაქ თბილისიდან სამოქალაქო თავდაცვის სამხედრო ნაწილის პირველი ბატალიონი ჩავიდა. 1988 წლის 10 დეკემბრის 10 საათისთვის თბილისიდან დარჩენილი მექანიზებული ბატალიონები ჩავიდნენ. ისინი ასევე გადაიყვანეს სამაშველო ოპერაციაში.
საერთაშორისო დახმარება 12 დეკემბერს ჩავიდა. 111 ქვეყანამ, მათ შორის აშშ-მ, ბელგიამ, დიდმა ბრიტანეთმა, იტალიამ, ნორვეგიამ, საფრანგეთმა, გერმანიამ და შვეიცარიამ, დახმარება გაუწიეს სსრკ-ს სამაშველო აღჭურვილობით, სპეციალისტებით, საკვებითა და მედიკამენტებით. სარესტავრაციო სამუშაოებშიც იქნა გაწეული დახმარება.
მიწისძვრის მსხვერპლთა დასახმარებლად დიდი წვლილი ზამთრის პერიოდში და დაზიანებული სახლების აღსადგენად მთელი მსოფლიოდან შევიდა.
მიწისძვრის შედეგად განადგურდა ან ავარიულ მდგომარეობაში აღმოჩნდა ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა 210 ათასი მოსწავლის ადგილით, საბავშვო ბაღები 42 ათასი ადგილით, 416 ჯანდაცვის ობიექტი, ორი თეატრი, 14 მუზეუმი, 391 ბიბლიოთეკა, 42 კინოთეატრი, 349 კლუბი და კულტურული ცენტრი. მწყობრიდან გამოვიდა 600 კილომეტრი გზა, 10 კილომეტრი რკინიგზა, მთლიანად ან ნაწილობრივ განადგურდა 230 სამრეწველო საწარმო.
