სამცხე-ჯავახეთში „ქალთა ჯანმრთელობის სერვისებზე ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფისა და ხელშეწყობის“ პროექტის ფარგლებში 400-მდე ქალი გამოიკვლია, 10%-ს სერიოზული ონკოლოგიური დარღვევა აღენიშნება, ხოლო 30%-ს ჰქონდა ცვლილებები, რომლებიც საჭიროებდა მონიტორინგს. დაავადების ადრეულ სტადიაზე დიაგნოზს შეუძლია ადამიანს დაავადების დაძლევაში დაეხმაროს.
პროექტი „ქალთა ჯანმრთელობის სერვისებზე გაზრდილი ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა და პროპაგანდა“ მოიცავს სახელმწიფო სერვისების მიწოდების ორგანიზებას 25-70 წლის ასაკის ქალებისთვის სხვადასხვა კვლევების ჩასატარებლად. ამ ასაკობრივი კატეგორიის ქალებისთვის სახელმწიფო პროგრამის მიხედვით ტარდება უფასო სკრინინგი, თუმცა, კვლევის მიხედვით, ეთნიკური უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებულ რეგიონებში ეს პროგრამა არ გამოიყენება სახელმწიფო ენის არცოდნის, ლოგისტიკური დისკომფორტის გამო.
პროექტი არასამთავრობო ორგანიზაციების „სამოქალაქო თანასწორობის პლატფორმის“ და „Generation I“-ს მიერ განხორციელდა. ამ პროექტის ფარგლებში გათვალისწინებული იყო პირველ ეტაპზე საინფორმაციო შეხვედრების ჩატარება, ხოლო მეორე ეტაპზე ქალთა ძუძუს კიბოს სკრინინგი, ფარისებრი ჯირკვლის გამოკვლევა და PAP-ტესტი (საშვილოსნოს ყელის კიბოს დიაგნოსტიკის მეთოდი).
პროექტი სამცხე-ჯავახეთში, კონკრეტულად ახალციხეში, ახალქალაქსა და ნინოწმინდაში ხორციელდება. გამოკვლევა ჩატარდა სახელმწიფო მობილურ სკრინინგ-ცენტრებში, სადაც გაწეული იყო სამედიცინო მომსახურება, როგორიცაა მამოგრაფია, სარძევე ჯირკვლის ექოსკოპია, მამოლოგის კონსულტაცია, გინეკოლოგის კონსულტაცია და PAP-ტესტი.
თბილისიდან ჩამოსულმა სპეციალისტებმა ახალქალაქში მხოლოდ დიაგნოზის პირველ დღეს, 24 აპრილს, მამოგრაფიით 87 ქალი გამოიკვლიეს და სხვადასხვა ასაკის 70 ქალს PAP-ტესტი ჩაუტარეს. ჯამში რეგიონის 3-ვე ქალაქში 400-მდე ქალი გამოიკვლია, მათგან 10%-ს სხვადასხვა ხარისხის სერიოზული ონკოლოგიური დარღვევები აღმოაჩნდა. ხოლო 30%-ს აქვს ცვლილებები, რომლებსაც მონიტორინგი სჭირდებათ.
„ჩვენს შემთხვევაში, ჯავახეთის მასშტაბით გამოკვლეულთა 10%-ს სერიოზული დარღვევები ჰქონდა და საჭირო იყო ხელმეორე გამოკვლევები, ახლა ისინი ბიოფსიისა და შემდგომი გამოკვლევისთვის მამოლოგთან არიან მიმართული. დანარჩენს აქვს დარღვევები, რომლებიც 3-6 თვის დინამიკაში უნდა შემოწმდეს, სხვადასხვა პაციენტებს სხვადასხვა პერიოდულობით. დიდი პროცენტი იყო ჯანმრთელი – ეს, რა თქმა უნდა, გამამხნევებელია, მაგრამ საშუალო ზიანის 30% და სერიოზული ზიანის 10% არ არის ცოტა“, – ამბობს ექიმი და პროგრამის ერთ-ერთი ავტორი მარი მიქოიანი.
პროექტი „ქალთა ჯანმრთელობის სერვისებზე გაფართოებული ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა და პროპაგანდა“ ხორციელდება USAID-ის „ერთობა მრავალფეროვნებაში“ პროგრამის ფარგლებში, რომელსაც საქართველოს გაეროს ასოციაცია აშშ-ს საერთაშორისო საქმეთა სააგენტოს ფინანსური მხარდაჭერით ახორციელებს.
აღნიშნული პროგრამა ქვემო ქართლის რეგიონში უკვე 2 წელია მოქმედებს, რომლის ფარგლებშიც 1500 ქალმა მიიღო ინფორმაცია და 500-ზე მეტმა ქალმა მიიღო სკრინინგის სერვისი. პირველ წელს გამოიკვლია 400-ზე მეტი ქალი, საიდანაც 38 ქალს დაუდგინდა საშვილოსნოს ყელის პრობლემები, სხვადასხვა პათოლოგიები და სხვადასხვა დონის კიბო, ხოლო 8 ქალს დაუდგინდა სარძევე ჯირკვლის კიბო – მათგან 4 ასიმპტომური, მე-4 სტადიის. 2023 წელს დაახლოებით 120 ქალი გამოიკვლია და 10%-ს დაუდგინდა სხვადასხვა სირთულის ჯანმრთელობის პრობლემები.
ახლახან მიღებული „უცხოური აგენტების შესახებ“ კანონის საფუძველზე, ისეთი პროექტები, რომლებიც ხელს უწყობს ქალთა ჯანმრთელობას რეგიონებში, სადაც ამ სახის დახმარების მიღება სხვადასხვა მიზეზის გამო ძნელია, მათ შორის ენობრივი ბარიერის გამო, შეიძლება შემცირდეს. ასეთი პროექტები ხელს უწყობს სამთავრობო პროგრამების განხორციელებას, როგორიცაა ამ შემთხვევაში უფასო სკრინინგ-გამოკვლევები, რომლებიც ჯავახეთამდე ვერ აღწევს.
