საპარლამენტო არჩევნები საქართველოში 2024 წლის 26 ოქტომბერს გაიმართება. პირველად, ქვეყნის მასშტაბით რამდენიმე უბანზე რიგგარეშე არჩევნების გარდა, საქართველოს ამომრჩეველი ხმას ელექტრონულად მისცემს. რა არის ელექტრონული არჩევნები და რას გულისხმობს წაიკითხეთ Jnews-ის მასალაში.
საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის (ცესკო) გადაწყვეტილებით, 2024 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე რეგისტრირებულ ამომრჩეველთა თითქმის 90% ხმას ელექტრონული ტექნოლოგიების გამოყენებით მიიღებს. დანარჩენ უბნებზე ბიულეტენების გაციფრულება და უბნების შედეგების გადათვლა მოხდება შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით. საარჩევნო ბიულეტენების ელექტრონული ვერსიები საარჩევნო უბნების მიხედვით ინტერნეტში განთავსდება და მათ ნახვას ნებისმიერი დაინტერესებული პირი შეძლებს.
ელექტრონული არჩევნები არის იგივე საარჩევნო პროცესი ელექტრონული ტექნოლოგიების გამოყენებით. კერძოდ, ხმების დათვლა და ამომრჩეველთა ვერიფიკაცია ელექტრონულად მოხდება. ელექტრონული ფორმატისთვის ასევე შემუშავდა სპეციალური კონვერტები და ბიულეტენები.
საარჩევნო პროცესი
ელექტრონული ტექნოლოგიის გამოყენებით ძირითადი აპარატი, რომელიც ამომრჩეველმა პირველ რიგში უნდა გაიაროს, არის ვერიფიკაციის აპარატი, რომელმაც სამაგიდო სიები ჩაანაცვლა. ვერიფიკაციის აპარატი განთავსდება რეგისტრატორების მაგიდებზე, სამაგიდო სიების ნაცვლად. ხმის დათვლის პროცესი ასევე განხორციელდება ელექტრონულად, სპეციალური აპარატის გამოყენებით, რომელიც დამონტაჟდება გამჭვირვალე საარჩევნო ყუთზე და რომლის მეშვეობითაც მოხდება უკვე მარკირებული ამომრჩევლის ბიულეტენების გავლა.
საარჩევნო კომისიები ასევე მიიღებენ სპეციალურ პლანშეტებს, რომლებიც დაარეგისტრირებენ და გადასცემს ცესკოს ინფორმაციას როგორც ამომრჩევლის, ასევე კენჭისყრის შედეგების შესახებ.
ასევე იქნება სპეციალური ბიულეტენები, სპეციალური კონვერტები და მარკერები, რომლებითაც ამომრჩევლები მისცემენ ხმას.
დადებითი და უარყოფითი მხარეები
„საზოგადოებრივი სამოქალაქო მოძრაობა – მრავალეროვნული საქართველოს“ თავმჯდომარე არნოლდ სტეფანიანი მიიჩნევს, რომ ელექტრონულ არჩევნებს დიდი უპირატესობა აქვს, მაგრამ პირველად საჭირო იყო ამ პროცესში ნაკლები ამომრჩევლის ჩართვა.
„იმის გამო, რომ პირველი არჩევნები რისკებით არის სავსე, ტექნიკური პრობლემები შეიძლება გამოყენებულ იქნას სხვადასხვა პოლიტიკური მანიპულაციებისთვის, რადგან სუბიექტებს არც ისე კარგად ესმით, როგორ მოიქცევა ამომრჩეველი. ეს საქართველოსთვის სიახლეა, მაგრამ ცენტრალურმა საარჩევნო კომისიამ გადაწყვიტა ამის ჩატარება. ვნახოთ, ეს მაინც რისკია, თუ გამართლებული აღმოჩნდება ძალიან კარგი“, – ამბობს არნოლდ სტეფანიანი.
ელექტრონული ტექნოლოგიები დაინერგა ამომრჩეველთა გაყალბების შესამცირებლად და არჩევნების გამჭვირვალობისთვის.
არნოლდ სტეფანიანის თქმით, ამ სიახლეს აქვს როგორც დადებითი, ასევე უარყოფითი მხარეები.
დადებითი ფაქტორები:
„დათვლის პროცესში იქნება ნაკლები სპეკულაცია, არჩევნების მეტი გამჭვირვალობა, პროცესი ხდება უფრო მყარი, ნაკლები კითხვები ხმების დათვლის შესახებ და ნაკლები შესაძლებლობა ქაღალდზე დაფუძნებული გაყალბების შესახებ“.
უარყოფითი ფაქტორები:
„ბევრი კითხვა ჩნდება, რამდენად გაუძლებენ საარჩევნო კომისიის წევრები ტექნიკურ აღჭურვილობას, რა უნდა გააკეთოს კომისიებმა ძველი ტიპის პირადობის მოწმობის მქონე ამომრჩეველთან, რა ხდება ცენტრში, რომელიც ამ მონაცემებს აგროვებს და ბევრი სხვა კითხვა და ეს ძირითადად ტექნიკური ხასიათის კითხვებია და ვფიქრობ, რომ მეორე არჩევნებზე ასეთი კითხვები ნაკლები იქნება“, – თქვა არნოლდ სტეფანიანმა.
