ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბეჟანოში სტაფილოსა და ჭარხლის მოსავალი მიმდინარეობს. მიუხედავად იმისა, რომ წლევანდელი მოსავალი ზოგადად კარგია, ზოგიერთი ფერმერი აღიარებს, რომ უკეთეს შედეგს ელოდა. სოფელში ბევრი მყიდველია და სტაფილოს ფასი კილოგრამზე 70 თეთრიდან 1 ლარამდე მერყეობს.
ჯავახეთში ამჟამად თბილი და მზიანი ამინდია, რაც მოსავლისთვის ხელსაყრელია. ყველა ფერმერი ყანაშია: ზოგი კარტოფილს კრეფს, ზოგი კი სტაფილოს. ფერმერებს წლევანდელ მოსავალთან დაკავშირებით განსხვავებული აზრი აქვთ, მაგრამ საერთო ჯამში, ის კარგია.
ფერმერები მყიდველების ნაკლებობას არ უჩივიან — 1 კგ სტაფილო 70-80 თეთრი ღირს.
ახალქალაქის მუნიციპალიტეტში, სტაფილო, ძირითადად, სოფელ ბეჟანოში კომერციული მიზნით მოჰყავთ. ადგილობრივი ფერმერების თქმით, აქაური ნიადაგი განსაკუთრებით შესაფერისია ამ კულტურისთვის – მისი ხარისხი კაშკაშა ფერის და ტკბილი გემოს სტაფილოს განაპირობებს.
ბეჟანოში სტაფილოს მოსავალი სრული დატვირთვით მიმდინარეობს. წლევანდელი მოსავალი კარგია, თუმცა ზოგიერთი ფერმერი აღიარებს, რომ მეტს ელოდნენ.
ანა იეღუნიანი ქმართან ერთად მინდორში მუშაობდა. ანა კრეფდა, აცლიდა და ტომრებში ათავსებდა სტაფილოს, ქმარი კი მოსავალს თხრიდა – ნიჩბით მისვლა რთულია. ის მოსავლით კმაყოფილია და სტაფილოს მოყვანის სირთულეებზე არ წუწუნებს.
ის ამბობს, რომ წელს სტაფილოსთვის საუკეთესო ამინდი არ იყო.
„ჩვენ მრავალი წელია სტაფილოს ვთესავთ და ყოველთვის კარგ მოსავალს ვიღებთ. კარტოფილს არ ვზრდით, მხოლოდ ჩვენთვის. ხანდახან სტაფილო ქუთაისსა და თბილისში მიგვაქვს, მაგრამ უმეტესად მყიდველები პირდაპირ მოდიან. სამუშაო შრომატევადი და რთულია“, – ამბობს ანა იეღუნიანი.
თუმცა, ის დასძენს: „გადამყიდველები ჩვენი მოსავლიდან უფრო მეტ ფულს შოულობენ, ვიდრე ჩვენ“.
წელს იეგუნიანების ოჯახმა 35 ჰექტარი მიწა სტაფილოთი და 20 ჰექტარი ჭარხალი დარგა. ანას თქმით, 1 კგ სტაფილო 0,80-დან 1 ლარამდე ღირს. სოფელში მყიდველების ნაკლებობასთან დაკავშირებით პრეტენზიები არ არის.
წლევანდელი სტაფილოს მოსავალი დაახლოებით 500-600 კგ-ია 100 კვადრატულ მეტრზე, თუმცა ანას იმედი ჰქონდა, რომ დაახლოებით 800 კგ-ს მოიმკიდა. ის აღნიშნავს, რომ სტაფილოს დამუშავება რთულია და ყველა სამუშაო ხელით სრულდება. მას ჯერ კიდევ 12 ჰექტარი მოუკრეფილი მინდორი აქვს, ამიტომ ჩქარობს მოსავლის აღებას, სანამ ამინდი გაუარესდება.
სოფლის ზოგიერთმა ფერმერმა სამუშაოს გასამარტივებლად ტრაქტორებზე სტაფილოს მოსავლის მისაბმელი დაამონტაჟა. თუმცა ამას „მოსავლის აღება“ ძნელია უწოდოთ – ტრაქტორი უბრალოდ აფხვიერებს ნიადაგს, რათა სტაფილოს ამოღება უფრო ადვილი იყოს. ასი კვადრატული მეტრის გაფხვიერება 10 ლარი ღირს. ზოგისთვის ფასი გონივრულია, ზოგისთვის კი – მაღალი.
ფერმერების თქმით, ბევრი მყიდველია, რომელთაგან ბევრს მუდმივი მომხმარებელი ჰყავს.
ოვიკ ალექსანიანიც კმაყოფილია მოსავლით. მან 1400 კვადრატული მეტრი სტაფილო და ჭარხალი დათესა. მინდორში მარტო მუშაობისას დავიჭირეთ. ამბობს, რომ მოსავალი ჯერ არ გაუყიდია, მაგრამ ბევრი მყიდველი ჰყავს და გაყიდვასთან დაკავშირებით პრობლემა არ არსებობს.
„მომხმარებლები გვიცნობენ, თავად მოდიან ჩვენთან — ჩვენ გვყავს რეგულარული მომხმარებლები. ფასი ხარისხზეა დამოკიდებული და 70-დან 80 თეთრამდე მერყეობს. ას კვადრატულ მეტრზე დაახლოებით 500 კგ-ს ვიღებთ, თუმცა აგრონომები ამბობენ, რომ 700–800 კგ-ის მიღება შეიძლება“, — ამბობს ოვიკ ალექსანიანი.
ის აღნიშნავს, რომ სტაფილოს მოყვანა შრომატევადი პროცესია.
„სოფელს უკვე აქვს ტრაქტორი სტაფილოს დასათესად და მოსავლის აღებისთვის. ას კვადრატულ მეტრზე 10 ლარის ფასი მხოლოდ მათთვისაა ხელმისაწვდომი, ვინც დიდი რაოდენობით მოჰყავს. ტრაქტორით მუშაობა მარტივია — ის ნიადაგს აფხვიერებს და შემდეგ სტაფილოს უბრალოდ ხელით აგროვებ. უკვე 13 დღეა, რაც მინდორში ვარ და ტექნიკით ყველაფერი უფრო სწრაფად და მარტივად მიდის“, — დაამატა ფერმერმა.
საერთო ჯამში, ფერმერების მოსაზრებები განსხვავებულია: ზოგს შესანიშნავი მოსავალი აქვს, ზოგს კი საშუალო. ერთი ნაკვეთის ფარგლებშიც კი შედეგები შეიძლება განსხვავდებოდეს.
ვარდუი მკოიანი მოსავლიანობაზე წუწუნებს და გასულ წელთან შედარებით მიღებული შემოსავალი მას ადარებს. მან 14,5 ჰექტარი სტაფილო და 25 ჰექტარი ჭარხალი დათესა.
„თუ ასი კვადრატული მეტრიდან 500 კგ-ს მოვიღებთ, კმაყოფილი ვიქნები. წელს მშრალი ამინდი იყო, მიუხედავად იმისა, რომ ორჯერ მოვრწყე მინდვრები. ბევრი ვიწვალე. არიან მყიდველები, მაგრამ ისინი ჩვენთან მოდიან, როდესაც სოფელ გონდურაში სტაფილო იწურება – იქ უფრო იაფად ყიდიან“, – ამბობს ვარდუჰი მკოიანი.
ადგილობრივი სტაფილოს მაქსიმუმ 80 თეთრი ღირს და თუ დიდ ქალაქებში გადაიტანენ, ფასი 1,20 ლარამდე ან მეტამდე იზრდება.
ბეჟანოს ერთ-ერთმა მცხოვრებმა თქვა, რომ ცოტა ხნის წინ დაბრუნდა ქუთაისიდან, სადაც სტაფილოს კილოგრამზე 1,20 ლარად ყიდდა.
„არ ვუჩივი ფასს ან მოსავალს – ყველაფერი კარგია. მაგრამ სამუშაო ნამდვილად შრომატევადია. ახლა გვყავს ტრაქტორი, რომელიც ნიადაგს აფხვიერებს, რაც სტაფილოს მოსავალს აადვილებს. ფასი ჩემთვის მისაღებია. თუ დღეში 500 კვადრატულ მეტრს ხელით მივხედავთ, ტრაქტორით 500 კვადრატულ მეტრს გავაკეთებთ“, – ამბობს სოფლის ახალგაზრდა მაცხოვრებელი.
სამუშაოს შრომატევადი ხასიათისა და ამინდზე დამოკიდებულების მიუხედავად, სოფლის მაცხოვრებლებს არ აქვთ გეგმა, რომ სტაფილოს მოყვანაზე უარი თქვან — ბოლოს და ბოლოს, ის სოფლის ერთ-ერთ მთავარ კულტურად რჩება, რომელიც ოჯახებს სტაბილურ შემოსავალს უზრუნველყოფს.
