ციფრულ ეპოქაში რუკები ჩვენი ცხოვრების განუყოფელ ნაწილად იქცა. ისინი ეხმარებიან კურიერებს მისამართების მოძებნაში, ტურისტებს მარშრუტების დაგეგმვაში, ხოლო მოსახლეობას ქალაქში უფრო სწრაფად ორიენტირებაში. თუმცა, ახალქალაქში ეს კომფორტი ნამდვილ პრობლემად იქცევა. Google Maps-ში ქუჩების მნიშვნელოვანი ნაწილი უბრალოდ არ არსებობს ან უცხო სახელწოდებებითაა მითითებული.
მაგალითად, Google Maps-ში ნაცნობი ჯავახეთის ქუჩა რატომღაც მითითებულია, როგორც ბუხაიძე, თამაზ მელიქიძის ქუჩა — როგორც დარბინიანი, ხოლო აფთიაქი „ავერსი“, რომელიც სინამდვილეში ნალბანდიანის ქუჩაზე მდებარეობს, რუკაზე დარბინიანის ქუჩაზეა დატანილი. შესაბამისად, მისამართის დაზუსტების მცდელობის დროსაც კი, მომხმარებლები დაბნეულობას აწყდებიან, ძველი ქუჩების მრავალი სახელი უცვლელი რჩება. თითქოს ახალქალაქი გაქრა გლობალური ციფრული სივრციდან.
ეს კონტრასტი განსაკუთრებით ნათელია Yandex Maps-ის შემთხვევაში: იქ ნებისმიერ მომხმარებელს შეუძლია დამოუკიდებლად შეიტანოს ცვლილებები — დაამატოს ქუჩა ან შეასწოროს სახელი. მართალია, ცვლილებები განიხილება და მაშინვე არ ჩანს, მაგრამ ამას რამდენიმე დღე სჭირდება, თუმცა სისტემა მუშაობს. Google Maps-ში ეს ინსტრუმენტი არ არსებობს. ახალქალაქში რედაქტირება დახურულია, და შეცდომის გამოსწორების ნებისმიერი მცდელობა იწვევს შეტყობინებას: „ინფორმაცია არ შეიძლება რედაქტირდეს ამ რეგიონში“. რაც შეეხება სახლის ნომრების მისამართებს, სიტუაცია კიდევ უფრო უარესია: ისინი არ არის არც Google-ში და არც Yandex-ში.
ერთი შეხედვით შეიძლება მოგეჩვენოთ, რომ საუბარი მხოლოდ რუკაზე არსებულ ვირტუალურ ხაზებს ეხება. თუმცა, სინამდვილეში, ეს პრობლემა სერიოზულად აისახება ქალაქის ცხოვრებაზე. კურიერები და მიტანის სერვისები დროს კარგავენ, მომხმარებლები შეკვეთებს დაგვიანებით იღებენ, ხოლო ახალქალაქის სტუმრად ჩამოსული ტურისტები ნავიგაციის ხაფანგში ებმებიან.
„ერთხელ be.ge მაღაზიიდან ტელეფონი შევუკვეთეთ. მისი შეკვეთა უფრო ადვილი აღმოჩნდა, ვიდრე თბილისიდან ჩამოსული, განსაკუთრებით ქალაქის საერთოდ არ მცოდნე კურიერისთვის გზის ახსნა. ეს მისი ბრალი არ იყო — მისამართი უბრალოდ არ იყო რუკაზე. დიდხანს ვსაუბრობდით ტელეფონით, ის აღწერდა, რას ხედავდა ირგვლივ, მე კი ვცდილობდი ამეხსნა, სად წასულიყო შემდეგ. ბოლოს შევთანხმდით, რომ ის გაჩერდებოდა, მე კი მივიდოდი და ნივთს ავიღებდი“, — ჰყვება ახალქალაქის მაცხოვრებელი რომიკ პარაკესიქიანი.
მცირე ბიზნესისთვის ეს კიდევ უფრო ხელშესახებია: Google Maps-ში არარსებობა კომპანიას პრაქტიკულად უჩინარს ხდის.
„ცოტა ხნის წინ ჩვენს საკონდიტროში ევროპიდან ჩამოსული ტურისტი გვყავდა. ვკითხეთ, როგორ გაიგო მაღაზიის შესახებ. მან გვიპასუხა, რომ რუკებზე ვერ იპოვა საკონდიტრო, ამიტომ ადგილობრივებს ჰკითხა, სად შეეძლო გემრიელი ნამცხვრების ყიდვა და მათ მიასწავლეს. როდესაც Google Maps-ზე უკუკავშირის დატოვება სცადა და ჩვენ ვერ გვიპოვა, ძალიან გაუკვირდა“, — ამბობს მეწარმე აიდა მიქაელიანი.
ქალაქის ჩვეულებრივი მაცხოვრებლები ამ პრობლემებს ყოველდღიურად აწყდებიან.
„კურიერები ხუთჯერ რეკავენ, და ჩვენ გამუდმებით ტელეფონით ვუხსნით ქუჩას. ზოგჯერ ესეც არ შველის. როდესაც Veli.store-დან საქონელი შევუკვეთე, ტაქსით მომიწია კულტურის სახლამდე მისვლა, სადაც კურიერი მელოდებოდა ამანათით“, — ამბობს ახალქალაქის მცხოვრები ანაიტ ჰაირაპეტიანი.
ცოტა ხნის წინ ჩვენ რთულ სიტუაციაში აღმოვჩნდით. დიდი ბრიტანეთიდან ერთი ამანათი შეცდომით გორში გაიგზავნა. სიტუაციის გარკვევის შემდეგ, ის ახალციხეში, შემდეგ კი უკვე სხვა კომპანიის მიერ ახალქალაქში ჩამოვიდა.
ამანათი ჩემს სახლამდე უნდა მოსულიყო, მაგრამ კურიერმა ვერ შეძლო მისამართის პოვნა. ქუჩების არცოდნამ და ენობრივი ბარიერის გამო გართულებულმა კომუნიკაციამ ამანათის მიტანა საათობით გაწელილ წვალებად აქცია.
GIS, 3D-რუკები და უამრავი აპლიკაცია — ეს ყველაფერი დიდი ხანია შექმნილია და აგრძელებს სრულყოფას. შექმნის გამოწვევები დღეს პრაქტიკულად არ არსებობს: სისტემების უმეტესობა უფასოა ან უმნიშვნელო ღირებულება აქვს. მაშინ რატომ არ არის ჯერ კიდევ ახალქალაქის ზონაში ამომწურავი, ზუსტი რუკები? ეს შეკითხვა ინტერნეტ-ტექნოლოგიების სპეციალისტს, კონსტანტინე სტალინსკის დავუსვით.
„პირველ რიგში, თვითონ მოქალაქეები არიან დამნაშავეები: როდესაც მათ ჰქონდათ შესაძლებლობა, ადვილად შეეტანათ რედაქტირებები, ამას არ აკეთებდნენ, და Google-ს მაშინ უფრო ლოიალური ვერიფიკაციის პოლიტიკა ჰქონდა. მეორე მიზეზი საჯარო რეესტრის სისუსტეა. სწორედ რეესტრი იყო ვალდებული, მიეწოდებინა მონაცემები Google-სა და მსგავსი სერვისებისთვის. რეესტრს აქვს განყოფილებაც კი, რომლის თანამშრომლები ჩადიან რეგიონში, უპილოტო საფრენი აპარატებით იღებენ, ზომავენ, ახალ ფენებს ადებენ და სახელებს უთითებენ. თუმცა, სამწუხაროდ, ოფიციალური თბილისის ხელისუფლება ამას პრიორიტეტად არ მიიჩნევს“, — განმარტავს კონსტანტინე სტალინსკი.
ის ასევე განმარტავს, რომ პროგრამული უზრუნველყოფის დეველოპერები არ არიან ვალდებულნი, იარონ ქუჩებში და ახალი ადგილები დაამატონ; ეს მრავალი დაინტერესებული მხარის პასუხისმგებლობა უნდა იყოს — ადგილობრივი ხელისუფლებისა და თვითმმართველობებიდან დაწყებული, ადგილობრივი გიდებით დამთავრებული. ჩვენი რესპონდენტი „უხილავი“ ქუჩებისა და გზების პრობლემას საკუთარი ძალისხმევით აგვარებს.
„მოგზაურობისას ხშირად ვაკეთებ გაზომვებს, ვიღებ სურათებს და შემაქვს მონაცემები, როგორც მაღალი დონის Local Guide (ადგილობრივი გიდი). და საბედნიეროდ, ამ ძალისხმევაში მარტო არ ვარ. მე ვამატებ ახალ ქუჩებსა და გზებს, ვანიჭებ მათ ხარისხის შეფასებას — ასფალტირებული, არაასფალტირებული, რთული სავალი…“
კონსტანტინე ერთხელაც არ შეჯახებია რთულ ნავიგაციას ამ რეგიონში.
„დიახ, მუდმივად ვხვდები სირთულეებს, როცა სამცხე-ჯავახეთში ვმოგზაურობ. მახსოვს, მრავალი წლის წინ, როცა აბულიდან, ფარავნიდან მანქანით მივდიოდი ახალქალაქში, რუკაზე გზა არ იყო: მომიწია მინდვრებით გავლა, შესაძლოა, კერძო ტერიტორიებზეც კი. ასეთი მაგალითები ბევრია, და ისინი გაგრძელდება, სანამ ყველა გზა ზუსტად არ იქნება დატანილი რუკაზე“.
მიუხედავად ყველა სირთულისა, კონსტანტინე სტალინსკი ოპტიმისტურადაა განწყობილი, რომ რეგიონში ნავიგაცია მომდევნო წლებში უფრო ზუსტი გახდება.
„თანამგზავრები უფრო და უფრო სრულყოფილი და „ჭკვიანი“ ხდებიან, ხოლო დრონები ლაზერული სისტემებითა და ხელოვნური ინტელექტით ბევრად უფრო ზუსტი გახდა, და მათი მომსახურება წლიდან წლამდე იაფდება. მომდევნო წლებში ჩვენ შევძლებთ მონაცემების რუკაზე დატანას ბევრად უფრო სწრაფად და მაღალი ხარისხით“.
ახალქალაქის ციფრული რუკიდან არარსებობა მხოლოდ უხერხულობა კი არა, არამედ რეპუტაციის საკითხია. დღევანდელ მსოფლიოში, Google-ის მსგავს პლატფორმებზე ყოფნა ნიშნავს ღიაობას, ხელმისაწვდომობას და ტექნოლოგიების გამოყენების თანაბარ უფლებებს. სანამ Google დუმს და ცვლილებების შეტანის ნებას არ რთავს, მოსახლეობა იძულებულია, შეეგუოს უხერხულობას. თუმცა, ნათელია, რომ პრობლემა სისტემურად უნდა გადაწყდეს და მოსახლეობამ, სახელმწიფო მოხელეებმა და საზოგადოებრივმა ორგანიზაციებმა მას ყურადღება უნდა მიაქციონ.
მასალის ავტორი: თამარა პარაკესიქიანი
