მასალა მოამზადა ჩვენმა პარტნიორმა Jam-news.net-მა.
სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის რეიტინგი შემცირდა. საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის (IRI) მიერ ჩატარებული გამოკითხვის შედეგების თანახმად, მას მოქალაქეების 13% ენდობა. სულ რაღაც ერთი წლის წინ, სომეხთა 16%-მა გამოთქვა ნდობა პრემიერ-მინისტრ ფაშინიანის მიმართ.
რეიტინგის შემცირების მიუხედავად, პრემიერ-მინისტრი ყველაზე სანდო პოლიტიკოსების სიაში პირველ ადგილზეა. მეორე ადგილზეა საგარეო საქმეთა მინისტრი არარატ მირზოიანი (5%), მესამეზე კი სომხეთის რესპუბლიკის მეორე პრეზიდენტი რობერტ ქოჩარიანი (4%). საინტერესოა, რომ იმავე ორგანიზაციის მიერ 2024 წლის სექტემბერში ჩატარებული გამოკითხვის შედეგების თანახმად, ქოჩარიანის მიმართ ნდობა გამოკითხულთა მხოლოდ 2%-მა გამოთქვა.
IRI-ის გამოკითხვა 16-დან 26 ივნისამდე ჩატარდა სატელეფონო გამოკითხვის მეთოდით. მონაწილეობა მიიღო სომხეთის 1505 ზრდასრულმა მოქალაქემ, მათ შორის მთიანი ყარაბაღიდან იძულებით გადაადგილებულმა პირებმა, რომლებიც ამჟამად სომხეთის რესპუბლიკაში ცხოვრობენ. გამოკითხულთა სიაში არ შედიოდნენ ისინი, ვინც სომხეთში ექვს თვეზე ნაკლებია ცხოვრობს.
მმართველი პარტიის რეიტინგიც შემცირდა.
2024 წლის სექტემბერში გამოკითხულთა 20%-მა მიუთითა, რომ თუ არჩევნები მომავალ კვირას ჩატარდებოდა, ისინი ხმას მისცემდნენ მმართველ პარტიას „სამოქალაქო კონტრაქტს“. წელს ასეთი სურვილი გამოკითხულთა მხოლოდ 17%-მა გამოთქვა.
მეორე ადგილზეა „სომხეთის“ ბლოკი 4%-ით. გასულ წელს სომეხთა 2% მზად იყო ოპოზიციური ბლოკისთვის მიეცა ხმა.
გამოკითხულთა აბსოლუტურმა უმრავლესობამ, 61%-მა, განაცხადა, რომ არ ენდობა არცერთ პოლიტიკურ ფიგურას.
2026 წლის ზაფხულში გასამართ საპარლამენტო არჩევნებში შესაძლო მონაწილეობის წინასწარი სურათი ასეთია:
არ მიიღებს მონაწილეობას არჩევნებში – 28%,
ემზადება ბიულეტენის ბათილად ცნობისთვის – 12%,
რთული იყო პასუხის გაცემა კითხვაზე, თუ რა უნდა გაეკეთებინათ – 22%.
არსებული ინსტიტუტებიდან ყველაზე სანდოა არმია და ეკლესია.
ქვეყანაში მოქმედი ინსტიტუტებისადმი ნდობის კვლევა აჩვენებს, რომ საზოგადოება ყველაზე მეტად შეიარაღებულ ძალებს და ეკლესიას ენდობა. მოსახლეობის 72% სრულად ან ნაწილობრივ ენდობა შეიარაღებულ ძალებს, ხოლო 58% – ეკლესიას.
ინსტიტუტის წინა კვლევასთან შედარებით, სომხური სამოციქულო ეკლესიის რეიტინგი 10%-ით გაიზარდა.
აღსანიშნავია, რომ ეკლესიას ყველაზე მაღალი რეიტინგი აქვს 18-35 წლის ახალგაზრდებში – 70%-ზე მეტი.
კვლევა ასევე შეეხო სახელმწიფო სტრუქტურებს. მოსახლეობის 38%-მა სრული ან ნაწილობრივი ნდობა გამოთქვა პრემიერ-მინისტრ ფაშინიანის ადმინისტრაციის მიმართ, 31%-მა – სასამართლოების, ხოლო 24%-მა – ეროვნული ასამბლეის მიმართ.
„ქვეყანა არასწორი მიმართულებით მიდის“
საერთაშორისო რესპუბლიკური ინსტიტუტის (IRI) მონაცემებით, სომხეთის მოსახლეობის თითქმის ნახევარი, 49%, თვლის, რომ ქვეყანა არასწორი მიმართულებით მიდის.
მხოლოდ 36% თვლის, რომ ქვეყნის განვითარება „სწორი მიმართულებით მიდის“. 2024 წლის სექტემბერში ეს მაჩვენებელი 46% იყო, ხოლო 2023 წლის დეკემბერში – 50%.
გარდა ამისა, სომხეთის განვითარების მიმართულება ასაკობრივი ჯგუფების მიხედვითაც შეფასდა. კვლევის თანახმად, 18-35 წლის სომეხთა 54% და საშუალო ასაკის მოქალაქეთა 52% დარწმუნებულია, რომ ქვეყნის განვითარება სწორი მიმართულებით არ მიდის.
სომეხის უფროსი ასაკის მოქალაქეები უფრო ოპტიმისტურად არიან განწყობილნი. კერძოდ, 56 წელზე უფროსი ასაკის რესპონდენტთა 43%-მა გამოთქვა მოსაზრება, რომ სომხეთი სწორი მიმართულებით მიდის. ეს მაჩვენებელი კიდევ უფრო მაღალია პენსიონერებში, 47%-ს შეადგენს.
რა მიღწევები აქვს სომხეთის მთავრობას? კვლევის ავტორებმა ასევე სცადეს გაერკვნენ, თუ რა იყო მთავრობის ძირითადი მიღწევები ბოლო ექვსი თვის განმავლობაში, სომხეთის მოქალაქეების აზრით.
გამოკითხულთა 42%-ის აზრით, მთავრობამ ბოლო ექვსი თვის განმავლობაში ვერაფერს მიაღწია.
სომხების 11%-მა მიღწევად გზების მშენებლობა დაასახელა, 9%-მა – მშვიდობის შენარჩუნება, 7%-მა – სკოლებისა და საბავშვო ბაღების რემონტი.
ადამიანებმა ასევე ქვეყნის მთავარ პრობლემებზე მიუთითეს. ყველაზე დიდი ჯგუფი, 44%, ქვეყნის მთავარ პრობლემებად ეროვნულ უსაფრთხოებას და სასაზღვრო საკითხებს მიიჩნევს. მეორე ადგილზეა ეკონომიკა და უმუშევრობა – 14%, ხოლო მესამეზე – პოლიტიკური არასტაბილურობა – 12%.
დაუჭერთ მხარს თუ წინააღმდეგი იქნებით აზერბაიჯანთან სამშვიდობო ხელშეკრულების დადებას?
ამ კითხვაზე პასუხის გაცემისას, მოქალაქეების 47%-მა განაცხადა, რომ ისინი მხარს უჭერენ და დაუჭერენ მხარს შეთანხმების ხელმოწერას. კერძოდ, გამოკითხულთა 29%-მა განაცხადა, რომ ისინი სრულად მხარს უჭერენ და დაუჭერენ მხარს მას, 18%-მა თქვა, რომ ისინი მხარს უჭერენ და დაუჭერენ მხარს. გამოკითხულთა 7%-მა თქვა, რომ ისინი წინააღმდეგი არიან, ხოლო 33% კატეგორიულად წინააღმდეგი.
10%-მა თქვა, რომ მათი პოზიცია დამოკიდებული იქნება სამშვიდობო შეთანხმების საბოლოო მოთხოვნებზე, ხოლო 2%-ს გაუჭირდა ან უარი თქვა პასუხის გაცემაზე.
სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის სამშვიდობო შეთანხმების ხელმოწერის მთავარ უპირატესობებს შორის სომხებმა აღნიშნეს:
მშვიდობის დამყარება (74%),
ეკონომიკური განვითარება (9%),
ტერიტორიული მთლიანობის აღიარება, დემარკაცია (8%),
გზების განბლოკვა (6%),
აზერბაიჯანთან და თურქეთთან სოლიდარობა და დიპლომატიური ურთიერთობების დამყარება (2%).
საინტერესოა, რომ IRI-ის კვლევის თანახმად, აზერბაიჯანი და თურქეთი, ისრაელთან ერთად, სომხეთთან „ყველაზე ცუდი ურთიერთობების“ მქონე ქვეყნების სამეულს ქმნიან.
„ჩვენ მხარს ვუჭერთ სომხეთის ევროკავშირში გაწევრიანებას“
გამოკითხულთა 49%-მა განაცხადა, რომ ისინი მხარს დაუჭერდნენ სომხეთის ევროკავშირში გაწევრიანებას, თუ ამ საკითხზე რეფერენდუმი მომავალ კვირას ჩატარდებოდა. 15%-მა თქვა, რომ წინააღმდეგ მისცემდა ხმას, 31% კი არ მისცემდა ხმას. 5%-ს გაუჭირდა კითხვაზე პასუხის გაცემა.
ავტორებმა მოქალაქეებს ჰკითხეს, თუ რა იყო ევროკავშირში გაწევრიანების მთავარი უპირატესობა. პასუხად, მათ აირჩიეს შემდეგი ვარიანტებიდან ერთ-ერთი.
უსაფრთხოების გაძლიერება – 37%,
ეკონომიკის გაძლიერება – 18%,
ქვეყნის განვითარება – 10%,
ვიზების ლიბერალიზაცია – 5%,
დემოკრატიული განვითარება – 5%,
მშვიდობა – 4%,
რუსეთის გავლენის შესუსტება – 2%,
უკეთესი მომავალი – 2%,
ცივილიზებულ ქვეყნებთან შეერთება – 1%,
სამუშაო ადგილების შექმნა – 1%.
გარდა ამისა, გამოკითხულთა 6%-მა აირჩია „სხვა შეღავათების“ ვარიანტი, 2%-მა მიუთითა, რომ არანაირი შეღავათი არ არსებობდა, ხოლო 8%-მა უარი თქვა ან გაუჭირდა კითხვაზე პასუხის გაცემა.
