ნოემბრის ბოლოს საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ 2028 წლის ბოლომდე ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერების შესახებ, ასევე ევროკავშირის საბიუჯეტო გრანტებზე უარის თქმის გადაწყვეტილება იქნა მიღებული. რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ამას ეთნიკური უმცირესობების ინტეგრაციის პროცესში – ამის შესახებ Jnews-მა „დემოკრატ-მესხთა კავშირის“ თავმჯდომარეს, გიორგი ანდღულაძეს ესაუბრა.
– რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს მთავრობის გადაწყვეტილებას საქართველოს ევროინტეგრაციის შეჩერების შესახებ?
ევროინტეგრაცია გულისხმობს ჩვენი კანონმდებლობის ევროპულ კანონმდებლობასთან სინქრონიზაციას და ფინანსური დახმარების მიღებას იმ ქვეყნისთვის, რომელიც ევროპასთან ინტეგრაციას ცდილობს. ევროპაში ეთნიკური უმცირესობების უფლებები კარგად არის დაცული და ამიტომ ჩვენი საკანონმდებლო ცვლილებები უნდა იყოს კორექტირებული. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საქართველოში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობებისთვის. გარდა ამისა, ევროინტეგრაციის კომისიები შეაფასებენ არა მხოლოდ კანონმდებლობის ცვლილებებს, არამედ მათ რეალურ გამოყენებას. არსებობს როგორც ცუდი, ასევე კარგი კანონები. კარგზე ფოკუსირებისას, აღსანიშნავია, რომ ბევრი მათგანი მხოლოდ ქაღალდზე რჩება. ევროპასთან ინტეგრაციის პროცესი ხელს უწყობს ოფიციალურ პირებს მხარი დაუჭირონ ეთნიკურ უმცირესობებს მათი კულტურის, ტრადიციებისა და ენის შენარჩუნებაში. ამ მიზნით სახელმწიფოსგან დაიწყო თანხების გამოყოფა, რომელიც რეალურად ევროპიდან მოდიოდა. ევროპელები სახელმწიფოს ფულს აძლევდნენ, მაგრამ ის მათ მიზანშეწონილად იყენებდა ეთნიკური უმცირესობების ენის, კულტურისა და ტრადიციების შესანარჩუნებლად. ეს დაიკარგება, თუ ქვეყანა ევროინტეგრაციის შეჩერებას გადაწყვეტს.
–რა პროგრამები შემუშავდა ეთნიკური უმცირესობების მხარდასაჭერად და რომელი მათგანი შეიძლება შეჩერდეს?
მიჭირს იმის თქმა, თუ რომელი პროგრამებია საფრთხის ქვეშ, რადგან თუ გადავხედავთ რამდენიმე ბოლო კვლევას, რა გააკეთა სახელმწიფომ ეთნიკური უმცირესობებისთვის, მთლად დამაკმაყოფილებელი არ არის. შემიძლია ვისაუბრო იმაზე, თუ როგორ შეუწყო ხელი ევროპულმა სტრუქტურებმა ეთნიკური უმცირესობების ქართულ სახელმწიფოში ინტეგრაციას. 2000-იანი წლების დასაწყისში ეუთომ, მნიშვნელოვანმა ევროპულმა ორგანიზაციამ, ჯავახეთში ეთნიკური უმცირესობების პრობლემებზე დაიწყო მუშაობა. შედეგად შემუშავდა სხვადასხვა პროგრამები, რომლებიც 5-7 წლის შემდეგ სამთავრობო პროგრამებად იქცა.
– რომელი პროგრამები შეგიძლიათ ჩამოთვალოთ?
დღეს სახელმწიფო სიამაყით წარმოგვიდგენს ეუთოს ფარგლებში შექმნილ „ჟვანიას“ პროგრამას და ჯავახეთში დაწყებულ 1+4 პროგრამას. ახალქალაქის უნივერსიტეტში ამოქმედდა საქართველოს უნივერსიტეტებისთვის სტუდენტების მომზადების პროგრამა. ეს ინიციატივები მოიცავს ბილინგვურ განათლებას და იურიდიულ დახმარებას, რომელიც ხელმისაწვდომია არა მხოლოდ თქვენთან, არამედ მთელი ქვეყნის მასშტაბით. ეს ყველაფერი ეუთოს პროგრამებია.
ბევრმა ორგანიზაციამ იმუშავა ეთნიკური უმცირესობების საკითხებზე, შექმნა სხვადასხვა პროგრამები მათი ეფექტურობის გასაუმჯობესებლად. ეს ინიციატივები ორგანიზებული იყო სახელმწიფოს მხარდაჭერით, მათ შორის სხვადასხვა სტრუქტურების, როგორიცაა შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის მინისტრის აპარატი, განათლებისა და ეკონომიკის სამინისტრო. ზოგიერთი პროგრამა დაფინანსდა ევროკავშირისა და აშშ-ს ფონდების მიერ. ამასთან დაკავშირებით, ევროკავშირში ინტეგრაციის დასრულება აშშ-სთან პარტნიორობაში ქმნის პრობლემებს, რაც უარყოფითად იმოქმედებს ქვეყანაში ყველა პროგრამასა და დაფინანსებაზე, მათ შორის ჯავახეთში. ეს გავლენა იგრძნობა არა მხოლოდ ახალქალაქსა და ეთნიკურ უმცირესობებს შორის, არამედ მთლიანად საქართველოს მოქალაქეებზეც.
მაგალითად, ახალქალაქი-წალკის გზა ამერიკული „მილენიუმის“ პროგრამის ფარგლებში აშენდა. ის შეიქმნა არა მხოლოდ ეთნიკური უმცირესობებისთვის, არამედ ინფრასტრუქტურის გასაუმჯობესებლად და გამოიყენება ჯავახეთშიც. ასეთი პროგრამების შეჩერება სერიოზულ გავლენას მოახდენს მთელ ქვეყანაზე, მათ შორის ჯავახეთზე და ეთნიკურ უმცირესობებზე. ასევე შეჩერდება ეთნიკური უმცირესობებისთვის შემუშავებული მიზნობრივი პროგრამები.
