ამ კვირაში საქართველოში საკონსტიტუციო სასამართლოს „საბედისწერო“ გადაწყვეტილებას ელოდებიან. 29-30 აგვისტოს არსებით განხილვამდე „გარე გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის შეჩერების საკითხს განიხილავს. თუმცა ბევრს ეჭვი ეპარება არა მხოლოდ საკონსტიტუციო სასამართლოს, არამედ მთლიანად სასამართლო სისტემის მიუკერძოებლობასა და უკონტროლობაში.

ბოლო ათწლეულების განმავლობაში საქართველოს სასამართლო სისტემამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები და რეფორმები განიცადა. ეს ცვლილებები მიზნად ისახავდა სასამართლო ხელისუფლების ეფექტიანობის, დამოუკიდებლობისა და გამჭვირვალობის გაზრდას. საქართველოს სასამართლო სისტემის ძირითადი ასპექტები და განხორციელებული ძირითადი რეფორმები სასამართლო სისტემის სტრუქტურას ეხება.

• საკონსტიტუციო სასამართლო: განიხილავს კონსტიტუციასთან დაკავშირებულ საკითხებს და დავებს კანონებისა და სხვა ნორმატიული აქტების შესახებ.
• უზენაესი სასამართლო: არის უმაღლესი სასამართლო სამოქალაქო, სისხლის სამართლის და ადმინისტრაციულ საქმეებში. განიხილავს საკასაციო საჩივრებს და ახორციელებს ქვედა სასამართლოების საქმიანობის კონტროლს ახორციელებს.
• სააპელაციო სასამართლოები: უზრუნველყოფს ქვედა სასამართლოების მიერ გადაწყვეტილ საქმეების განხილვას და სამოქალაქო და სისხლის სამართლის საქმეებზე საჩივრების განხილვას.
• ადგილობრივი სასამართლოები: დაყოფილია სამოქალაქო, სისხლის სამართლის და ადმინისტრაციულად, და განიხილავს პირველი ინსტანციის საქმეებს.

სასამართლო სისტემაში რეფორმები 2004 წლის ვარდების რევოლუციის შემდეგ დაიწყო, როდესაც საქართველოში აქტიური რეფორმები დაიწყო, რომლებიც სასამართლო სისტემის კორუფციისგან და პოლიტიკური გავლენისგან გაწმენდას ისახავდა მიზნად. ამ რეფორმის მნიშვნელოვანი ნაწილი იყო სასამართლო სისტემის განახლება და მოსამართლეთა დამოუკიდებლობის გაძლიერება. კვალიფიციური კადრების მოზიდვისა და კორუფციის თავიდან აცილების მიზნით მოსამართლეთა ხელფასი მნიშვნელოვნად გაიზარდა და გაუმჯობესდა სამუშაო პირობები. სასამართლოს გამჭვირვალობისა და დამოუკიდებლობის გაზრდის მიზნით შეიქმნა ახალი სასამართლო ორგანოები, როგორიცაა მოსამართლეთა უმაღლესი საბჭო. ეფექტურობისა და გამჭვირვალობის გაზრდის მიზნით სასამართლო სისტემაში თანამედროვე საინფორმაციო ტექნოლოგიების, მათ შორის ელექტრონული საქმეების და საქმისწარმოების ავტომატიზირებული სისტემების დანერგვა. მიღებულ იქნა მოსამართლეთა დანიშვნის ახალი პროცედურები და შერჩევის სისტემის გაუმჯობესება, რამაც სასამართლო სისტემის ხარისხი გააუმჯობესა.

საქართველო აქტიურად თანამშრომლობს საერთაშორისო ორგანიზაციებთან და სასამართლო სისტემის რეფორმისკენ გაწეული ძალისხმევისთვის მაღალ შეფასებას იღებს. საერთაშორისო ანგარიშები ხშირად აღნიშნავენ სასამართლო პრაქტიკაში პოზიტიურ ცვლილებებს, თუმცა ხაზს უსვამენ შემდგომი გაუმჯობესების აუცილებლობას. მიღწეული წარმატებების მიუხედავად, საქართველოს სასამართლო სისტემა გარკვეული გამოწვევების წინაშე დგას, როგორიცაა მოსამართლეთა დამოუკიდებლობის შემდგომი გაძლიერების, კორუფციასთან ბრძოლისა და ადამიანის უფლებათა სტანდარტების გაუმჯობესება.

ეს რეფორმები და ცვლილებები საქართველოში დემოკრატიის მოდერნიზაციისა და განმტკიცების უფრო ფართო პროცესის ნაწილია. სასამართლო სისტემის სისტემატური გაუმჯობესება რჩება კანონის უზენაესობის განვითარებისა და მოქალაქეთა უფლებებისა და თავისუფლებების უზრუნველსაყოფად ძირითად ასპექტად. რონდელის ფონდის ექსპერტის კახა გოგოლაშვილის თქმით, შედეგად, მთელი ძალაუფლება, მათ შორის სასამართლო, კონცენტრირებულია იმ ადამიანების ჯგუფის ხელში, რომლებიც ერთი ადამიანის გარშემო არიან მოქცეული. ამ პირობებში შეუძლებელია სამართლიანი სასამართლოს მოლოდინი.

„დემოკრატიის მთავარი პრინციპი არის ხელისუფლების დანაწილება. სასამართლო დამოუკიდებელი უნდა იყოს ხელისუფლების ნებისმიერი სხვა ნაწილისგან ან შტოსგან. ანალოგიურად, საკონსტიტუციო სასამართლო და არა მხოლოდ უზენაესი სასამართლო ან სხვა სასამართლოები. მართლმსაჯულების სისტემა სრულიად დამოუკიდებელი უნდა იყოს. ეს ცალკე მთავრობაა. ამ მხრივ „ქართულმა ოცნებამ“ ერთგვარი ცენტრალიზებული სახელმწიფო შექმნა. სადაც ძალაუფლება მთლიანად კონცენტრირებულია ერთი ადამიანის ხელში. ასევე შეიძლება ითქვას ადამიანთა ჯგუფები, რადგან მე მათ პარტიას ვერ დავარქმევდი. გრუპირება, რომელსახ „ქართული ოცნება“ ჰქვია, აკონტროლებს ყველა სამთავრობო ორგანოს. რეფორმები, რომლებიც გატარდა, პრაქტიკულად არ დასრულებულა. რეფორმები არ განხორციელდა“, – ამბობს კახა გოგოლაშვილი.