დღეს ჯავახეთში ბევრი ადამიანი ვერ პოულობს სამუშაოს წლების განმავლობაში რთულად შეძენილი პროფესიით, ზოგი მიზიდულობს დიდ ქალაქებში, რათა მიაღწიოს პროფესიულ სიმაღლეებს. ჯავახეთის მცირე შრომის ბაზარი ვერ ინარჩუნებს ან იზიდავს კარგ პროფესიონალებს, რის გამოც ბაზარზე ყოველთვის არის მოთხოვნა, ხოლო მოსახლეობის დასაქმება ძალიან დაბალია.
ჯავახეთში მიღებულია, რომ მშობლები ყველაფერს სწირავენ, რომ შვილებმა უმაღლესი განათლება მიიღონ. ფიქრობს, რომ ეს უზრუნველყოფს ბავშვის აყვავებულ ცხოვრებას. მაგრამ აქ პრობლემაა არჩეულ პროფესიით სამსახურის პოვნა.
თუ 10-15 წლის წინ ჯავახეთის კურსდამთავრებულთა უმრავლესობა ერევანში იღებდა უმაღლეს განათლებას და ჯავახეთში დაბრუნების შემდეგ კი სახელმწიფო ენის არ ცოდნის გამო მუშაობა ვეღარ შეძლო, მაგრამ 1+4-ის პროგრამის დანერგვის შემდეგ (2010წ.), ახალგაზრდები მიდიან თბილისში. ივარაუდებოდა, რომ უმაღლესი განათლების მქონე სპეციალისტს, რომელმაც იცის სახელმწიფო ენა, არ უნდა შეექმნას რაიმე მნიშვნელოვანი დაბრკოლება თავისი პროფესიით სამსახურის პოვნაში, მაგრამ ეს ასე არ არის.
არტური პროფესიით კინორეჟისორი და ფოტოგრაფია, თუმცა კინორეჟისორად არ მუშაობს, ხოლო სამუშაოსთან ერთად ფოტოგრაფიით არის დაკავებული.
არტურ მოსოიანი
„ახლა ჩემი პროფესიით არ ვმუშაობ, რადგან ახალქალაქში დიდი მოთხოვნა არ არის. ამ საქმით ოჯახს ვერ ვინახავ“.
პროფესიის არჩევის საკითხი არტურს არ გაუჭირდა, რადგან სკოლის დამთავრებამდე მონაწილეობდა ახალქალაქში სხვადასხვა პროგრამებში, როგორც Jnews-ის, ასევე GIPA-ისა და GIPA-MEDIA-LAB-ის კურსებში, და სწორედ იქ გააკეთა პროფესიის არჩევანი, სკოლის დაამთავრებიდან ორი წლის წინ.
„სწავლის პერიოდში გამიჩნდა ეჭვი, რომ შესაძლოა, ეს პროფესია არ იყო მოთხოვნადი, განსაკუთრებით ახალქალაქში და რადგან უკან დაბრუნების იდეა მქონდა, იყო ეჭვები, რომ შესაძლოა ვცდებოდი. მაგრამ ყოველ შემთხვევაში გავაგრძელე და დავასრულე“.
მიუხედავად იმისა, რომ არტური დღეს არჩეულ პროფესიით არ მუშაობს, ის ირწმუნება, რომ პროფესიის არჩევა ისევ რომ მოუწიოს, შრომის ბაზრის მოთხოვნით კი არა, თავისი პრეფერენციებით იხელმძღვანელებს.
არტურ მოსოიანი საკუთარ სწრაფი კვების რესტორანში
კინორეჟისორის პროფესია გარკვეულწილად ეხმარება არტურს მის ამჟამინდელ საქმიანობაში სწრაფი კვების მომზადებისა და მომსახურების სფეროში, რადგან, არტურის თქმით, მისი კონტაქტი საზოგადოებასთან არის როგორც ფოტოგრაფიაში, ასევე მის ამჟამინდელ სამუშაო ადგილზე.
„ჩემი პროფესიები ერთმანეთს ავსებენ. მე თვითონ ვიღებ ფოტოებს, ვაკეთებ რგოლს ჩემი რესტორნის რეკლამისთვის. ანუ პროფესია მეხმარება სამსახურში. იცით, რომ ბიზნესი წარმატებული იყოს, ის უნდა იყოს საჯარო, თვალსაჩინო. ამას დღეს სოციალური ქსელები გვაწვდის“.
ერთი წლის წინ არტურის მოლოდინი ბევრად მეტი იყო, ვიდრე ახლა, რამდენიმეთვიანი მუშაობის შემდეგ.
„ახალქალაქში ბევრი რამ არის მიუწვდომელი და რთულია ლოგისტიკური საკითხების მოგვარება, მაგალითად, თბილისიდან ან სომხეთიდან გარკვეული საქონლის ჩამოტანა“.
არტური ამბობს, რომ პროფესიული განათლების გარეშე მუშაობა რა თქმა უნდა შესაძლებელია, მაგრამ ის არ არის მომხრე, ვინც ერთი პროფესია ისწავლა, მეორე პროფესიით მუშაობდეს.
ჩვენი გმირის თქმით, საარსებო საშუალება ყველგან არის შესაძლებელი. და თუ რატომ არ გაჰყვა არტურმა “ხოპანის” გზა, როგორც ბევრი სხვა, ამბობს:
„ჩემი ოჯახიდან „ხოფანში“ არავინ წასულა, ნაცნობებიდან ცოტა ადამიანი მიდის, ანუ ჩვენს ოჯახში „ხოფნი“ არ მიიღება. „ხოფანის“ ნაცვლად ადგილზე დარჩენა ვარჩიე, რომ ცალკე არ გვეცხოვრა.“
დაბალი მოთხოვნა პროფესიაზე, შეზღუდული შრომის ბაზარი, დაბალი ხელფასი, არასწორი პროფესიული არჩევანი… ჩამოთვლილი და სხვა მიზეზების გამო პროფესიონალებს სამუშაოს შოვნის პრობლემა ექმნებათ.
ჩვენმა გმირმაც გაიარა გარკვეული საცდელი პერიოდი პროფესიის შეცვლამდე.
ჰრიფსიმე ოვანოღლიანი პროფესიით ეკონომისტია, მაგისტრის ხარისხით. ბუღალტერიაც სწავლობდა. ჰრიფსიმეს თქმით, არც ერთი პროფესია არ უშლიდა ხელს, პირიქით, ერთმანეთს ავსებდნენ. როგორც ეკონომისტი, ახალქალაქის ბანკში დასაქმდა ჯერ ოპერატორად, შემდეგ იყო ოპერატიული ჯგუფის უფროსი, სერვის მენეჯერი და შრომისმოყვარეობის წყალობით სასურველ შედეგს მიაღწია.
„ფიზიკურ შვებულებაში უნდა წავსულიყავი, ბუღალტერიის კურსებს ვეძებდი, რადგან ბანკის კლიენტები სულ მეკითხებოდნენ, არ ვიცოდი სად მეპოვა კარგი ბუღალტერი. ეს ჩემთვის საფიქრალი იყო. მოვიძიე და ვიპოვე ონლაინ კურსები ქუთაისის ბიზნეს აკადემიაში. და მე შევძელი მიმეღწია იქამდე, რომ უკვე თვითონ ვასწავლი, ვასწავლი ამ სფეროში მრავალწლიანი გამოცდილების მქონე ადამიანებს“.
ჰრიფსიმე ოვანოღლიანმა რუსული სკოლა დაამთავრა, სომხურ ენაზე წერა-კითხვა არ იცოდა, სომხურ უნივერსიტეტში ჩააბარა. შემდეგ ქართულის საბაზისო ცოდნით ახალქალაქის ბანკში ოპერატორად დასაქმდა. დღეს ის შრომის ბაზარზე მოთხოვნადი ბუღალტერია. აკეთებს არაერთი ბიზნესისა და კომპანიის აღრიცხვას, ატარებს ტრენინგებს.
ჰრიფსიმენი ბუღალტრული აღრიცხვის კურსის დროს
ის ახალგაზრდებს ურჩევს, პროფესიის არჩევისას იხელმძღვანელონ როგორც შრომის ბაზრის მოთხოვნებით, ასევე საკუთარი პრეფერენციებით.
„ადამიანს ფულის შოვნა თუ უნდა, ნებისმიერ პროფესიაში შეუძლია. თუ არ გიყვარს შენი საქმე, ვერ იქნები ამაში წარმატებული და, შესაბამისად, ფულს ვერ გამოიმუშავებ. ამისთვის უპირველეს ყოვლისა საჭიროა, რომ პროფესია გიყვარდეს“.
ამბობს, რომ ჩვენი ახალგაზრდების ყველაზე გავრცელებული შეცდომა პროფესიის არასწორი არჩევანია, ბევრჯერ შვილის ნაცვლად მშობელი ირჩევს.
ჰრიფსიმ გოგოსთან ერთად შვებულებაში
მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი გმირი თავის სფეროში შესანიშნავი სპეციალისტი და წარმატებული ადამიანია, ის ამერიკაში გასამგზავრებლად ემზადება.
„მივდივარ იმიტომ, რომ ჩემს შვილებს კარგი მომავალი ჰქონდეთ, კერძო სკოლებში ისწავლონ, კარგი განათლება მიიღონ. აქ ჩემი შვილები ყველგან დადიან: ხატვა, ცეკვა, ცურვა, სომხური, მაგრამ ყოველ შემთხვევაში, დიდ ქალაქში შესაძლებლობები დიდია. ვფიქრობ, თუ ამხელა შრომას ვიმუშავებ დიდ ქალაქში, სწორედ აქ, ამერიკაში, სადაც შრომას ძალიან აფასებენ, უფრო მეტს მივაღწევ“.
იმისათვის, რომ ჰრიფსიმემ თავისი ოცნება მიაღწიოს, წლების განმავლობაში სწავლობდა და მუშაობდა გულმოდგინედ და არის რამდენიმე სამეცნიერო სტატიის ავტორი. მან უკვე მიიღო ქვეყანაში არაჩვეულებრივი პირის სტატუსით შემოსვლის განსაკუთრებული ნებართვა აშშ-ის საიმიგრაციო სამსახურიდან და რამდენიმე თვეში ოჯახთან ერთად ლოს-ანჯელესში აპირებს საცხოვრებლად გადასვლას.
ჰრიფსიმე ასწავლის ბუღალტერიის კურსებს ახალქალაქის ზრდასრულთა განათლების ცენტრში. ცენტრი ატარებს კურსებს, რადგან ადგილობრივად კარგი ბუღალტერების საჭიროებაა. ცენტრი ცდილობს მოამზადოს ან ასწავლოს რაც შეიძლება მეტი სპეციალისტი ჰრიფსიმეში წასვლამდე. ცენტრის დირექტორი შორენა თეთვაძე მიიჩნევს, რომ ახალქალაქის შრომის ბაზარი არ ცდილობს კარგი სპეციალისტების შენარჩუნებას.
„აქ უნდა გავითვალისწინოთ ის ფაქტი, რომ ჩვენი საუკეთესო სპეციალისტები ან არ ბრუნდებიან, ან დაბრუნებიდან გარკვეული პერიოდის შემდეგ ტოვებენ. ხალხი იმიტომ მიდის, რომ აქ სამუშაო ადგილები ცოტაა. მეორეც, ეს არის დაბალი ხელფასი“.
მიმდინარეობს თუ არა საქართველოში შრომის ბაზრის შესწავლა, რა პროფესიები აკლია ჯავახეთს, რა ნაბიჯები გადაიდგმება. ამ ხარვეზის შესავსებად Jnews-მა ეს და სხვა კითხვები დასაქმების ხელშეწყობის სახელმწიფო სააგენტოს ივლისში მიმართა, პასუხებს მიღებისთანავე გამოვაქვეყნებთ.
