საქართველოს კანონმდებლობა არ ადგენს პარლამენტში ეთნიკური უმცირესობების სავალდებულო წარმომადგენლობას სპეციალური კვოტებისა და გარანტიების მეშვეობით. საარჩევნო პროცესის სისტემამ და პოლიტიკურმა აქტიურობამ უნდა შექმნას ამ ჯგუფების (სომხები, აზერბაიჯანელები) წარმომადგენლობის შესაძლებლობა არჩევნების გზით და პოლიტიკურ პარტიებში მონაწილეობის გზით, მაგრამ ეთნიკური ჯგუფების წარმომადგენლობასთან დაკავშირებით სიტუაცია ყოველ არჩევნებთან ერთად იცვლება.
ამ წლიდან გაუქმდა მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემა, რომელიც თითო მანდატს ითვალისწინებდა საქართველოში სომხებისა და აზერბაიჯანელებისთვის. საქართველომ გაატარა რეფორმები საარჩევნო სისტემაში საერთაშორისო დამკვირვებლებისა და ორგანიზაციების რეკომენდაციების შესაბამისად. ეს რეფორმები მიზნად ისახავდა დემოკრატიის განვითარებას და უფრო გამჭვირვალე და სამართლიანი საარჩევნო პროცესის უზრუნველყოფას. 2020 წლის არჩევნების შემდეგ საქართველო პროპორციულ საარჩევნო სისტემაზე გადავიდა. ეს ნიშნავს, რომ საპარლამენტო არჩევნები უნდა ჩატარდეს პროპორციული წესით, სადაც მანდატები ნაწილდება პარტიების საარჩევნო სიებისა და პარტიების მიერ მიღებული ხმების საერთო რაოდენობის მიხედვით.
პროპორციული სისტემა უნდა ცდილობდეს უზრუნველყოს პოლიტიკური ძალების ყველაზე ზუსტი წარმომადგენლობა პარლამენტში და შექმნას მოქალაქეთა ინტერესების უფრო დაბალანსებული და სამართლიანი წარმომადგენლობა. რეფორმამ ასევე შემოიღო ცვლილებები საარჩევნო ოლქებში და მიდგომა საარჩევნო უბნების განსაზღვრასთან დაკავშირებით, რამაც ხელი უნდა შეუწყოს საზოგადოების ყველა ფენის უფრო სამართლიან წარმოდგენას პარლამენტში. თუმცა, იქნება თუ არა სამართლიანი ეროვნული უმცირესობების წარმომადგენლობა ამ არჩევნებზე, ჯერ კიდევ არ არის განსაკუთრებით ნათელი.
მმართველმა პარტიამ რეგიონებიდან თავის წარმომადგენლებს პროპორციული სიით, რეგიონებში დელეგატები წარუდგინა. არასამთავრობო ორგანიზაცია „კომუნისტური მოძრაობა-მრავალეროვნული საქართველოს“ პრეზიდენტის არნოლდ სტეპანიანის თქმით, ამ სიაში შედიოდნენ ადამიანები, რომლებიც მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემის არსებობის შემთხვევაში შეიძლებოდა ყოფილიყვნენ მაჟორიტარობის კანდიდატები.
„ჯერ სია არ გამოუქვეყნებიათ, რაიონული კოორდინატორების სია გამოაქვეყნეს, ანუ ეს არ არის მთელი სია. უხეშად რომ ვთქვათ, მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემა რომ ყოფილიყო, ეს ხალხი იქნებოდა უმრავლესობაში. მაგრამ ფაქტობრივი პროპორციული სია ჯერ არ გამოქვეყნებულა. თუმცა, ვფიქრობ, ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ დაამატებენ, იქნება მხოლოდ ერთი სომეხი და ერთი აზერბაიჯანელი, მეტი არა, რადგან ბოლო 20 წლის განმავლობაში არანაირი პროგრესი არ შეინიშნება სომხების და აზერბაიჯანელების წარმომადგენლების მონაწილეობის კუთხით. ამომრჩეველთა სიები. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ყველაფერი სულ უფრო და უფრო მცირდება. არ გამოვრიცხავ, რომ თითო წარმომადგენელი იყოს“, – ამბობს ის.
ჯერჯერობით უცნობია, როგორი იქნება ოპოზიციური პარტიების პროპორციული სიები არჩევნებამდე 2 თვით ადრე.
„რა თქმა უნდა, ოპოზიცია ეროვნულ უმცირესობებით იქნება დაკავებული ამდენად, რამდენადაც… ზოგი უფრო აქტიურია. იმ პირობებში, როცა უმცირესობათა რეგიონებში მთელი წელი არაფერს აკეთებ და არჩევნებამდე მიდიხარ და პროგრამებზე საუბრობ, შეუძლებელია ამომრჩეველთა დიდმა რაოდენობამ აირჩიოს ის, ვისაც არ იცნობს. თანაც იმ პირობებში, როცა ადგილობრივი ხელისუფლება აქტიურად მუშაობს (რედ. მმართველი პარტიის სასარგებლოდ) და ამას გარდა არის გარკვეული ზეწოლა არჩევნებზე. ასე რომ, რა თქმა უნდა, რთული იქნება“, – ამბობს არნოლდ სტეპანიანი.
პარტიების ინტერესი ეროვნული უმცირესობების მიმართ პრაქტიკულად სუსტდება, ასე ფიქრობს მონიტორინგის ორგანიზაციის პრეზიდენტი.
„ამისთვის ბევრი მიზეზი არსებობს. მაგრამ ერთი რამ მათ საერთო აქვთ ის არის, რომ მათ არ აქვთ საკმარისი რესურსი ყველგან იმუშაონ. ხოლო ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებში მუშაობა გაცილებით ძვირია, ვიდრე დიდ ქალაქებში და დასავლეთ საქართველოში, სადაც ამომრჩეველი უყურებს ტელევიზორს ქართულად და იცნობს პოლიტიკურ პარტიებს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მათ არ სჭირდებათ ბევრის ახსნა. ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ ადგილებში კი საჭიროა მუდმივად აგრესიული სარეკლამო კამპანიის ჩატარება ადგილობრივ მედიაში, ამის გაკეთება რთული და ძვირია. მათ ესაჭიროებათ ეროვნული უმცირესობების ენებზე მოლაპარაკე პერსონალი და მუდმივი სამუშაო ოფისში. მაგრამ ჯილდო არ არის იგივე, რაც მათ სხვა რეგიონებში იღებენ. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, მთელი ეს ეკონომიკური მიზეზი ყველასთვის ერთნაირია“, – ამბობს არნოლდ სტეპანიანი.
