აშშ-ს საპრეზიდენტო არჩევნებიდან ჯოზეფ ბაიდენის კანდიდატურის მოხსნის, შესაძლო კანდიდატებისა და კონკურენციის, ასევე სხვა მრავლის შესახებ Jnews-ი ევროპის უნივერსიტეტის ასოცირებულ პროფესორს, გიორგი მჭედლიშვილს ესაუბრა.
აშშ-ში დემოკრატიული პარტიის შესაძლო კანდიდატად 8 ადამიანს ასახელებენ მას შემდეგ, რაც ბაიდენმა განაცხადა, რომ არჩევნებში არ მიიღებს მონაწილეობას? ვის აქვს უფრო მეტი შანსი გახდეს კანდიდატი?
– ჩემი აზრით, ახლა, დღესდღეობით ჩანს, რომ ეს კამალა ჰარისია, ვიცე-პრეზიდენტი. უფრო მეტიც, კანონის მიხედვით, თუ პრეზიდენტს არ სურს თავისი ფუნქციის შესრულება, მას ცვლის ვიცე-პრეზიდენტი. დიახ, ბაიდენმა თქვა, რომ ვადის დასრულებამდე, ანუ 20 იანვრამდე იმუშავებს, მაგრამ პრინციპში, სავარაუდო შემცვლელი კამალა ჰარისია. ბევრ საკითხში მსგავსი პოზიციები აქვთ. კამალა ჰარისი არის აფროამერიკელი და ქალი, ბუნებრივია, ეს ყველაფერი მეტ ხმას გენერირებს და ბევრი, ვინც ეჭვობს, ხმა შესაძლოა დემოკრატებისკენ იყოს მიდრეკილი, მაგრამ, ბუნებრივია, არ იყოს ძალიან კმაყოფილი ბაიდენის მდგომარეობით, მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობით, დემენციის ნიშნით. ახლა ისინი ჰარისის მხარეზე გადავლენ. იქნება გამოკითხვები, დიახ, ყველა არ არის მეცნიერული და არ არის საჭირო მათი 100% ნდობა, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ისინი მიუთითებენ იმაზე, თუ საით მიდის საზოგადოება. ბუნებრივია, ვფიქრობ, ახლა გაიზრდება დემოკრატების მხარდაჭერა და მჯერა, რომ კამალა ჰარისი ამ შემთხვევაში მათი ყველაზე გამარჯვებული კანდიდატია.
კამალა ჰარისის რეიტინგებიდან გამომდინარე, რამდენად წამოაყენებს დემოკრატიული პარტია მის კანდიდატურას? რატომ იდება ფსონები მის კანდიდატურაზე?
– ამერიკაში არის შტატები, რომლებიც აშკარად რესპუბლიკური ან აშკარად დემოკრატიულია. მთელი ბრძოლა არის simming states-ში, მერყევ შტატებში, საქანელა შტატებში. მას მხარს დაუჭერს ამ შტატების მოსახლეობა, ქალი მოსახლეობა და აფროამერიკელი მოსახლეობა – შავი მოსახლეობა. ახლა აშშ-ში ძლიერია ეგრეთ წოდებული „identity politics“, იდენტობის პოლიტიკა, ამ შემთხვევაში მე ვთვლი, რომ ეს არის დამატებითი ხმები. თუნდაც ნაკლებად წარმატებული ან წარმატებული წარმოდგენები იყოს, აუცილებლად იქნება დებატები ტრამპთან, ახლა უკვე ახალ კანდიდატთან, მისი ნომინირების შემდეგ. ეს ყველაფერი რა თქმა უნდა ფაქტორებია, ამერიკის ისტორია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ არის ემანსიპაციის, ქალების, სხვა რასის ხალხის და სხვა უმცირესობების ისტორია. საზოგადოების ზოგიერთ ნაწილს, რომელიც კონსერვატიულია, არ მოსწონს, მაგრამ სინამდვილეში ეს არის პროგრესი. შესაძლოა, ჩვენც არ მოგვწონს რაღაც დეტალები, მაგრამ ყველაფერი შესაძლებელია, ამერიკა მომწიფებულია იმისთვის, რომ ქალი გახდეს პრეზიდენტი, განსაკუთრებით ის ქალი, რომელიც რასობრივი უმცირესობის წარმომადგენელია. იყო ობამა, მაგრამ ეს იყო სიმბოლურად მნიშვნელოვანი მოვლენა აშშ-ს ისტორიაში. რასობრივი დესეგრეგაციის დაწყებიდან 50 წლის შემდეგ ის პრეზიდენტი გახდა. ახლა კი ქალი და აფრო-ამერიკული რასის წარმომადგენელი. ვფიქრობ, ეს ფაქტორი იმოქმედებს, და საკმაოდ ძლიერად. ვფიქრობ, ეს აჭარბებს სხვა უფრო დეტალურ ფაქტორებს.
მეტიც, ვიცე-პრეზიდენტის თანამდებობა ძალიან კარგი ტრამპლინია და სკოლაა პრეზიდენტობისთვის. ჩვენ ვიცით საკმაოდ ბევრი შემთხვევა, როდესაც ვიცე-პრეზიდენტები პრეზიდენტები ხდებიან. ისინი მჭიდროდ თანამშრომლობდნენ სახელმწიფოს პირველ პირთან, ცხადია, რომ ამ დროისთვის კამალა ჰარისი უფრო მეტად იცნობს პოლიტიკას, მათ შორის უცხოურს. და ის, რომ ის 4 წელი ვიცე-პრეზიდენტი იყო, ვფიქრობ, ეს არის პლუსი, რადგან ეს მას ბევრად უფრო მცოდნეს ხდის საგარეო პოლიტიკის საკითხებში. ის, რაც მას აბსოლუტურად არ ჰქონდა 4 წლის წინ.
რამდენად გაუმჯობესდება დემოკრატიული პარტიის რეიტინგი ტრამპთან ბაიდენის დამღუპველი დებატების შემდეგ?
– ბაიდენმა რამდენჯერმე თქვა, რომ ბოლომდე დარჩენასაპირებდა, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ დემოკრატების უმაღლესი ხელმძღვანელობა ფიქრობდა როგორ გაეკეთებინა ეს, დაეხმარა კოვიდმა, რამაც ხაზი გაუსვა ბაიდენის ჯანმრთელობის მდგომარეობას. ვფიქრობ, მათ გააკეთეს გაზომვები, გაარკვიეს, რომელმა კანდიდატმა და როგორ უნდა აწარმოოს ეს კამპანია დემოკრატიის კონვენციამდე. დებატებისთვის მოსამზადებლად, რომელიც, ვფიქრობ, გადამწყვეტი იქნება, ძალიან მნიშვნელოვანი ეტაპი იქნება და ბევრ კითხვას გასცემს პასუხს. ვფიქრობ, ეს არის პლუსი. ბაიდენი, რომელიც აშკარად, ასე ვთქვათ, ვერ ასრულებდა პრეზიდენტის ფუნქციებს. ბუნებრივია იმის წარმოდგენა, რომ ეს კაცი კიდევ 4 წელი იქნება პრეზიდენტი, იმის გათვალისწინებით, თუ როგორ განვითარდა მისი მდგომარეობა. მე მჯერა, რომ ეს იყო საარჩევნო ბალასტი და მისი შემცვლელი ახალ აქცენტს აკეთებს. ახლა, შეიძლება ითქვას, ყველაფერი თავიდან იწყება. ბუნებრივია, ამან გარკვეულწილად დაბლოკა მხარდაჭერის ეს დიდი ნაკადი, შესაძლოა არც ისე დიდი, მაგრამ რესპუბლიკური პარტიის მხარდაჭერის შემოდინება ტრამპის მკვლელობის მცდელობის შემდეგ.
რა შანსი აქვს ყოფილ პრეზიდენტს, ტრამპს?
– შეიძლება ითქვას, რომ ბაიდენის დროს მოხდა დამამცირებელი გაყვანა ავღანეთიდან, ბაიდენის დროს რუსეთი თავს დაესხა უკრაინას. ეს არის ბაიდენის ადმინისტრაციის ორი დიდი წარუმატებლობა. ტრამპს არ ჰქონია ისეთი ფიასკო, როგორიც ბაიდენს ჰქონდა. ამიტომ, ვთქვათ, ღიაა ეს კითხვა, ტრამპი წარმატებულია თუ წარუმატებელი საგარეო პოლიტიკაში. სხვა საქმეა, რომ არც თუ ისე კომპეტენტური იყო, მაგრამ მომხდარის თემატიკის მხრივ, ვფიქრობ, რომ ეს 4 წელი არ იყო ასეთი წარუმატებელი. ტრამპი და მისი მხარდამჭერები, აშშ-ს თითქმის ნახევარი, თვლიან, რომ ტრამპს ომი არ დაუწყია. ის, რომ ახალ პუნქტში სამხედრო ძალის გამოყენების ახალი ბრძანებები არ ყოფილა, პლუსად ითვლება. იმის გამო, რომ ტრამპის ამომრჩეველთა მნიშვნელოვანი ნაწილი არიან ადამიანები, რომლებსაც გულწრფელად სჯერათ, რომ თითოეულმა ქვეყანამ თავისი საქმე უნდა გააკეთოს. რომ ამერიკის საქმე პირველ რიგში საკუთარი სახლის მოწესრიგებაა, ამიტომ საერთაშორისო ფრონტზე ნაკლები აქტივობა ამ ხალხისთვის პლუსია.
