„გარე გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიღებასთან დაკავშირებით, საქართველოს მთავრობა დასავლელმა პარტნიორებმა გააკრიტიკეს, რომლებიც ამტკიცებენ, რომ კანონი ანტიდემოკრატიულია. კრიტიკის კულმინაცია საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერების შესახებ ევროკავშირის ლიდერების გადაწყვეტილება იყო. თუ რას შეიძლება ნიშნავდეს ასეთი გადაწყვეტილება საქართველოსთვის და რა შეიძლება მოჰყვეს მას, Jnews-ი რონდელის ფონდის უფროს მკვლევარს თორნიკე თურმანიძეს ესაუბრა.
– როგორ ხორციელდება ევროკავშირში კანდიდატის სტატუსის შეჩერება ტექნიკურად და დოკუმენტურად? სტატუსი უქმდება თუ უბრალოდ შემდგომი ნაბიჯები არ გადაიდგმება?
– ამას ოფიციალურად სტატუსის შეჩერება არ ჰქვია. ევროკავშირმა უბრალოდ გაყინა საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციის პროცესი, ანუ ეს პროცესი გაყინულია. და თუ საქართველო არ გააუქმებს „გარე გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონს, მაშინ ვერ გადავა ევროინტეგრაციის შემდეგ ეტაპზე – ევროკავშირი მოლაპარაკების პროცესს არ გაგვიხსნის. მაგალითად, უკრაინამ და მოლდოვამ უკვე დაიწყეს მოლაპარაკების პროცესი, მაგრამ საქართველო ამ ეტაპზე ვერ გადავა. არ არსებობს მექანიზმი, რომლითაც ევროკავშირს შეუძლია გააუქმოს კანდიდატის სტატუსი. ანუ კანდიდატის სტატუსი გვაქვს, მაგრამ უფრო შორს ვერ მივდივართ.
ამის შესახებ ევროსაბჭოს გადაწყვეტილებაში წერია, რომ საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციის პროცესი „საგარეო აგენტების შესახებ კანონის“ გამოა შეჩერებული.
– რას შეიძლება ნიშნავდეს აღნიშნული გადაწყვეტილება საქართველოსთვის? რა შედეგები შეიძლება მოყვეს საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერებას?
– რა თქმა უნდა, ევროინტეგრაციის პროცესის შეჩერება იმის შედეგია, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ საგარეო პოლიტიკური ორიენტაცია შეცვალა და ასევე ქვეყნის შიგნით მიიღო რამდენიმე გადაწყვეტილება, რაც დემოკრატიულ განვითარებაში რეგრესს ნიშნავს. რაც შეიძლება შემდეგ მოხდეს, რა თქმა უნდა, დამღუპველი იქნება საქართველოსთვის. მთავარი ის არის, რომ საქართველო დაშორდა დასავლეთს, აშშ-ს, ევროკავშირს, ნატოს და დაუახლოვდა რუსეთს და ჩინეთს, ანუ ავტორიტარულ ქვეყნებს. ევროკავშირმაც და აშშ-მაც დაიწყეს საქართველოსთან ურთიერთობის გადახედვა, მათ შეაჩერეს საქართველოს საჯარო სექტორის დახმარების მრავალი პროგრამა, რამაც საზოგადოებრივი ცხოვრების სხვადასხვა სფეროში ხელი შეუწყო რეფორმებს. და თუ ეს პროექტები არ გაგრძელდა, ეს ძალიან უარყოფითად აისახება ქვეყნის მთლიან განვითარებაზე.
გარდა ამისა, აშშ-მ უკვე დააწესა სანქციები, ანუ სავიზო შეზღუდვები მმართველი პარტიის რამდენიმე ათეული თანამდებობის პირის მიმართ და, როგორც ჩანს, გააგრძელებს ამ პოლიტიკას და ამ პირების მიმართ ფინანსურ სანქციებს დააწესებს.
ევროკავშირმა უკვე შეაჩერა მრავალი მხარდაჭერის პროექტი, და ეს ტენდენცია გაგრძელდება. საქართველოსა და ევროკავშირს შორის ურთიერთობაში კარგი არაფერი მოხდება. საქართველოს ევროკავშირის ეგიდით დაქვემდებარებულ რეგიონულ პროექტებში ჩართვა შეწყდება. ევროკავშირმა შესაძლოა დაიწყოს საქართველოსთან უვიზო რეჟიმის გადახედვა, რაც ძალიან სავალალო იქნება საქართველოს მოსახლეობისთვის.
„რუსული კანონის“ შედეგი – საქართველოს იზოლაცია დასავლეთისგან, რეგრესია დემოკრატიულ განვითარებაში და რაც მთავარია, დასავლეთის მხარდაჭერის გარეშე საქართველო მარტო რჩება რუსეთთან. რუსეთმა შეიძლება გაზარდოს თავისი გავლენა საქართველოზე და, საბოლოოდ, საქართველო კვლავ გახდეს ვასალი და ნაწილობრივ დაკარგოს დამოუკიდებლობა და სუვერენიტეტი.
– არის თუ არა საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესი განახლების შანსი?
– ქართული ოცნების ხელისუფლებამ ევროინტეგრაციის საკითხზე რესურსი ამოწურა, და ამ საკითხში მათგან კარგს ვერაფერს ველით. ერთადერთი შანსი არის 26 ოქტომბერს დაგეგმილი არჩევნების გზით ხელისუფლების დემოკრატიული ცვლილება. თუ ოპოზიციური პარტიები ამ არჩევნებში გაიმარჯვებენ და შეძლებენ კოალიციური მთავრობის ჩამოყალიბებას, ხოლო ქართული ოცნება ოპოზიციაში გადავა, მაშინ არის რეალური შანსი, რომ საქართველომ განაახლოს ევროინტეგრაცია.
– ხელისუფლების წარმომადგენლები ხშირად დგამენ ანტიდასავლურ ნაბიჯებს, შემდეგ კი სიტყვიერად გამოხატავენ ქვეყნის ერთგულებას ევროინტეგრაციისა და ევროპული ღირებულებებისადმი. რას ნიშნავს ამგვარი ორმაგი პოლიტიკა?
– საქართველოს მოსახლეობა ძირითადად პროდასავლურია. თუ NDI-ის საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვებს ავიღებთ, მაშინ მოსახლეობის დაახლოებით 80%-ს სურს ქვეყანა ევროკავშირის ნაწილად იხილოს. ანუ ის ხალხიც კი, ვინც ხმას აძლევს ქართულ ოცნებას, არის პროდასავლური. შესაბამისად, როცა ქართული ოცნება რუსეთისკენ მიბრუნდა და ყველაფერი გააკეთა დასავლეთთან ურთიერთობების გასაუარესებლად, უნდათ როგორმე მოატყუონ საზოგადოება და მათი ამომრჩეველი. ამიტომაც ცდილობენ წარმოაჩინონ სიტუაცია ისე, თითქოს არაფერი მომხდარა. მათ ნორმალური ურთიერთობა აქვთ დასავლეთთან და სურთ საქართველო ევროკავშირში ნახონ. მაგრამ ამავე დროს, ისინი ავრცელებენ დეზინფორმაციას, შეთქმულების თეორიას იმის შესახებ, რომ არსებობს “გლობალური ომის პარტია”, რომელსაც წარმოადგენს ზოგიერთი დასავლური ძალა. მათ მიერ დასავლეთის მიმართ უხერხულობა აიხსნება იმით, რომ მათ ქართული საზოგადოების პროდასავლური განწყობა იციან.
– როგორ შეიძლება უბრალო ხალხმა საქართველოს ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის შეჩერების შედეგები იგრძნოს?
– პროექტების უმეტესობა, რომელსაც საქართველოს სხვადასხვა მთავრობა, მათ შორის დღევანდელი, საქართველოს ქალაქებში, რეგიონებში ახორციელებს და ინფრასტრუქტურას, ჯანდაცვას, სოფლის მეურნეობასა თუ ეკოლოგიას ეხება – აშშ-ისა და ევროკავშირის ქვეყნების სხვადასხვა უწყებებს და ფონდებს აფინანსებს. აშშ-მაც და ევროკავშირმაც უკვე შეაჩერეს ამ პროგრამების ნაწილი, თუკი არჩევნების შემდეგ გენერალური მდივანი დარჩება მთავრობაში და გააგრძელებს თავის კურსს, მაშინ ყველა ეს პროგრამა შეჩერდება და მთავრობას არ დარჩება ფული, რომ პროგრამები იგივე ტემპით გააგრძელოს. გაუქმდება ბევრი სერვისი, რომელსაც სახელმწიფო უწევს მოქალაქეებს და უბრალო ხალხი ვერ შეძლებს იმ შეღავათებით სარგებლობას, რასაც მათ ადრე სახელმწიფო აძლევდა. ეს შეიძლება ამ ეტაპზე შორეულ თემად მოგეჩვენოთ, მაგრამ საქართველოს მოქალაქეების ყოველდღიურ ცხოვრებაზე აისახება.
