საქართველოში პოლიტიკური აქტიურობის, ახალი პარტიის, საგარეო პოლიტიკის, რუსეთთან პარალელების და სხვა მრავალის თემის შესახებ JNEWS-ს საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობის კვლევების საქართველოს ყოფილი ელჩი დიდი ბრიტანეთის გაერთიანებულ სამეფოს ფონდის (რონდელის ფონდის) უფროსი თანამშრომელი გიორგი ბადრიძე ესაუბრა.
საქართველოში არჩევნები 2024 წელს გაიმართება – პოლიტიკური აქტივობა არჩევნებთან არის დაკავშირებული?
– საზოგადოებრივი აზრის ბოლო კვლევების მიხედვით, პოლიტიკური სიახლეები კრიტიკულად ფასდება. თავად პარტიას ყველაზე მაღალი მხარდაჭერის მიუხედავად კარგი შედეგებით ვერ დაიკვეხნის. მმართველ პარტიას ვგულისხმობ. ოპოზიცია კი დაქუცმაცებულია და მათ შორის უძლიერესს ძალიან მცირე მხარდაჭერა აქვს. ასე რომ, სრულიად ლოგიკურია, რომ არსებულმა პარტიებმა და სხვა საზოგადოებრივმა პოლიტიკურმა ჯგუფებმა ვითარებას გადახედონ და არჩევნებზე ახალი სტარტი აიღონ.
თქვით, რომ არც მმართველ პარტიას და არც ოპოზიციას მოსახლეობის მხრიდან ძლიერი პოლიტიკური მხარდაჭერა არ აქვს, რატომ მოხდა ასე?
– კონკრეტული მიზეზი არ არსებობს. უამრავ მიზეზთაგან მთავარი საქართველოს ძალიან არასახარბიელო დემოკრატიული მდგომარეობა და პლურალიზმია. ერთის მხრივ, საქართველოში ავტორიტარულ ქვეყნებთან შედარებით უკეთესი მდგომარეობაა, ოპოზიცია და დამოუკიდებელი მედია პირდაპირი რეპრესიას არ განიცდის, მაგრამ შევიწროებასა და ძლიერ დევნას მაინც აქვს ადგილი. საქართველოში არ დარჩენილა არც ერთი დამოუკიდებელი ტელეკომპანია, რომელსაც არც საგადასახადო და არც სხვა მომსახურებებთან სერიოზული პრობლემები არ აქვს. “მთავარი” არხის ხელმძღვანელი სასაცილო ბრალდებით ციხეშია. ის ადამიანები, რომლებმაც ნიკა გვარამიას სამსახურებრივი მანქანის პირადი მიზნებისთვის გამოყენება დაგმეს, გამონაკლისის გარეშე, თითოეული ხელმძღვანელის მსგავსად იქცევა.
ახალი პოლიტიკური მოძრაობა „ხალხის ძალა“, სოზარ სუბარის ხელმძღვანელობით, ოპოზიციურ ძალას წარმოადგენს?
-ვფიქრობ, “ქართული ოცნება” ჩვენს პარტნიორებს უბრალოდ დასცინის და თავის ერთ-ერთ ნაწილს ვითომდა დამოუკიდებელ და ცალკეულ, არაპოლიტიკურ ჯგუფად ასაღებს. ერთის მხრივ, ამას არავინ დაიჯერებს, მითუმეტეს, მთელი ეს თეატრალური წარმოდგენა აზრს კარგავს. მიზეზი, რის გამოც ჯერ ოთხეული ჩამოყალიბდა, შემდეგ კი მათ „ქართული ოცნების“ უფრო მეტი წევრი შეუერთდა, თემებზე თავისუფალი საუბარი იყო, რათა მმართველმა პარტიამ დიპლომატიური მართებულობა შეინარჩუნოს. გეგმა მაშინ გაამართლებდა, „ქართული ოცნება“, თავმჯდომარიდან დაწყებული რომელიმე სხვა წევრით დამთავრებული, ევროკავშირისა და აშშ-ს წარმომადგენლებს თავს რომ არ ესხმოდეს.
მეორე მხრივ, ეს წინასაარჩევნო ნაბიჯია, რათა მარჯვენა, ქართული პოლიტიკის ნაციონალისტურ, ანტიდასავლურ ფლანგი დაეკავებინა, სადაც რამდენიმე პოლიტიკურმა ჯგუფმა ბედი უშედეგოდ სცადა. ნინო ბურჯანაძის პარტიის მცდელობა პრორუსული მემარჯვენე ნიშა დაეკავებინა, უშედეგო გამოდგა. შემდეგ გამოჩნდა “პატრიოტთა ალიანსი”, „ალტ-ინფო“ და ე.წ. „კონსერვატიული მოძრაობა“. ივანიშვილი 2024 წლის არჩევნებზე იმავე ფლანგის დაკავებას ცდილობს – ორივე პოზიციისგან ხმების მიღება. მაგალითად, ულტრარადიკალმა ნაციონალისტებმა ოცნებას ხმა არ მისცეს, რადგან ისინი სიტყვიერად პროდასავლური პოლიტიკური ძალის პოზიციას უპირისპირდებიან. ეს ივანიშვილის მცდელობაა, პოლიტიკური სპექტრის ორივე მხარეს ითევზაოს.
“ხალხის ძალაუფლების” ლიდერის ბევრი განცხადება რუსულ რიტორიკას მოგვაგონებს, ასე რატომ იქცევიან?
– ეს ივანიშვილის დამოკიდებულებიდან გამომდინარეობს და 100%-იანი პრორუსული გზაა, რომელიც უცხოური აგენტების შესახებ კანონამდე მიგვიყვანს. მიზეზი ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსისთვის აუცილებელი დემოკრატიული რეფორმებია, რომლებიც ოლიგარქიის ინტერესებს პირდაპირ ეწინააღმდეგება. ამ ცვლილებებით პოლიტიკური და საარჩევნო სისტემა მეტად დემოკრატიული და სამართლიანი იქნება. რაც უფრო დამოუკიდებელი იქნება სასამართლოები, ივანიშვილის მომავალ არჩევნებში გამარჯვება უფრო ძვირი და რთული იქნება.
რატომ არის ქართული ოპოზიცია ასეთი სუსტი და რატომ არ არსებობს მმართველი პარტიის ალტერნატიული პარტიები?
– საქართველოში ოპოზიცია ასეთი სუსტი ალბათ არასდროს ყოფილა, მაგრამ ვფიქრობ, ეს ნაწილობრივ ხელისუფლების ბრალიც არის. რუსეთში პუტინის ქცევას თუ შევადარებ, 22-წლიანი მმართველობის შემდეგაც კი რეალურად ვერ შეძლო რუსეთის აყვავება, გამდიდრება და ყველაზე მდიდარ ქვეყნად ქცევა. ამას ომებში მცირე გამარჯვებებით ანაზღაურებს. თუმცა უკრაინაში ნამდვილი დაპირისპირება და წინააღმდეგობა შეხვდა. პატარა გამარჯვების ნაცვლად კი დიდი სისხლიანი ომი მიიღო. საქართველოში კი ყველაზე დიდი სამთავრობო ძალა არა რეფორმებისა და საქართველოს მოქალაქეების ღირსების შენარჩნებისკენ, არამედ ოპოზიციასთან ბრძოლისკენ არის მიმართული. იმ ძალისხმევის ნაწილს მაინც, რომელსაც სახელმწიფო ოპოზიციასთან ბრძოლაში, თვალთვალზე, ყველა სახის პროპაგანდისტულ კამპანიაზე ხარჯავს, სხვა მიმართლება რომ ჰქონოდა, მსოფლიოში საუკეთესო ქვეყანა ვიქნებოდით. სამწუხაროდ, ივანიშვილმა ოპოზიცია დაყო, დაასუსტა და დამფუძნებელი ციხეში ჩასვა, რომელიც შესაძლოა იქ მოკვდეს კიდეც. პარტიაში გარკვეული შეტაკებებია. ეს სრულად არ ამართლებს ოპოზიციურ პარტიებს, მაგრამ მინდა ხაზგასმით აღვნიშნო, რომ ისინი ძალიან რთულ პირობებში მუშაობენ.
ნავალნასა და სააკაშვილს შორის საერთოს ბევრი პოულობს, რადგან ქვეყანაში, სადაც ციხე გარანტირებული ჰქონდათ, შეგნებულად დაბრუნდნენ.
– დიახ, ორივე, რისკების მიუხედავად, მაინც დაბრუნდნენ ქვეყანაში. ნავალნის შემთხვევაში ის ციხეში ჩაჯდა. არსებობს მოსაზრება, რომ სააკაშვილს გარკვეული ილუზია ჰქონდა მისი დაბრუნების შემდეგ პროცესების განვითარდების შესახებ, მაგრამ დაკავების შესაძლო რისკს ვერ აცნობიერებდა. გარკვეული მსგავსება არსებობს, მაგრამ დიდი განსხვავებებიც მაინც არის. ტრაგედიაა, რომ საქართველოში პოლიტიკური განვითარებები რუსეთთან და სხვა ტოტალიტარულ ქვეყნებთან პარალელებს იწვევს. არც ისე დიდი ხნის წინ, ასპირანტორი ქვეყნებიდან ევროკავშირის წევრობამდე საქართველო სისტემატურად ლიდერობდა, ახლა კი უკრაინასა და მოლდოვას სერიოზულად ჩამორჩება. ხოლო პერსპექტივები არც თუ ისე ნათელია.
