საქართველოში და მთლიანად მსოფლიოში არსებულ პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ვითარებაზე Jnews-ს რონდელის ფონდის უფროსი სტიპენდიანტი, პოლიტოლოგი და ეკონომისტი, ვალერი ჩეჩელაშვილი ესაუბრა.
შეგიძლიათ წინასწარ განსაზღვროთ, როდის დასრულდება ომი უკრაინაში?
– პროგნოზირება ძალიან რთულია, მაგრამ, რამდენიმე ფაქტორი უნდა იქნას გათვალისწინებული, ომის მთავარი ფაქტორი რესურსებია. ჩვენს თვალწინ შეიქმნა ანტირუსული გლობალური კოალიცია. ეს კოალიცია, არა მხოლოდ ანტირუსული, არამედ პროუკრაინულიც არის. ეს ნიშნავს, რომ საშუალოვადიან პერსპექტივაში უკრაინის რესურსები გაფართოვდება, ხოლო რუსეთის – შემცირდება. რუსებს ჯერ ბოლომდე არ აქვთ გაცნობიერებული კრიზისის სიღრმე, რომელშიც ჩაძირულია მათი ეკონომიკა. გუშინ მოსკოვის ბირჟაზე ვაჭრობა უნდა გახსნილიყო და რუბლის ვაჭრობა უნდა დაწყებულიყო, მაგრამ ეს ერთი დღით გადაიდო. ვფიქრობ, რუსები ძალიან უსიამოვნო სიურპრიზს ნახავენ.
მიგვიყვანს თუ არა ეს რუბლის გაუფასურებამდე?
ვითარებამ სულ მცირე უკვე გამოიწვია ორმაგი დევალვაცია. მაგრამ ჩემი ინფორმაციით, რუსული ბანკები რუბლს დოლარში გადაიტანენ. რუბლში შეტანილ ანგარიშებს აშშ. დოლარში გადაცვლიან კურსით 1 აშშ დოლარი 300 რუბლი.
რა გავლენას მოახდენს ეს საქართველოსა და სომხეთზე, რომლებიც დამოკიდებულნი რუსეთის ეკონომიკაზე?
საქართველოსთვის ეს ცუდი იქნება, პირველ რიგში, ომის გამო, რუბლის კურსის ვარდნის გამო. შესაბამისად, ტრანსფერები პრაქტიკულად უშედეგო იქნება. მაგრამ პრინციპში, რუბლის გაუფასურებამ ხელი უნდა შეუწყოს რუსული ექსპორტის კონკურენტუნარიანობას. ამიტომ, რუსული საექსპორტო პროდუქცია უნდა გავიდეს უცხოურ ბაზრებზე და უფრო იაფად, კონკურენტულ ფასად, მაგრამ ეს წმინდა თეორიაა. ქვეყანა ომშია, მენეჯმენტი მარცხდება, ლოჯისტიკა არ არის. არავინ, მათ შორის, თავად რუსებმა, პრაქტიკულად არ იციან, რას უნდა ელოდონ დღეს რუსეთის ეკონომიკისგან. ამიტომ, აქ რამის პროგნოზირება ძალიან რთულია. სულ მცირე, უნდა დაველოდოთ საწყის სავაჭრო შედეგებს.
როგორ გადარჩება ამ პირობებში რეგიონი, რომელიც მთლიანად რუსეთიდან ფულად გზავნილებზეა დამოკიდებული?
– გადარიცხვები არ იქნება, სულ მცირე ცოტა ხანს მაინც. იმიტომ, რომ წარმოიდგინეთ, როგორ ფუნქციონირებდა ეს სისტემა. ხალხი რუსეთში რუბლს შოულობდა და დოლარებში გადაყვანილი შემოდიოდა საქართველოში. ახლა მათ ნაკლები რუბლი აქვთ, მეორეც, რუბლი უფსკრულში გადაეშვა, ნაკლები დოლარის ყიდვაა შესაძლებელი. მესამე, მათ უკვე თავად უნდა იარსებონ, მხარი დაუჭირონ საკუთარ თავს, ვინც რეალურად რუსეთშია. იმიტომ რომ იქ ფასები მოიმატებს, ძალიან სერიოზულად. ეს ასევე დამოკიდებულია რუბლის კურსზე და ა.შ. შესაბამისად, ნაკლები ტრანსფერები იქნება, ყოველ შემთხვევაში, საშუალოვადიან პერიოდში. ამიტომ სხვა გზები უნდა მოიძებნოს. რუსეთიდან გზავნილების იმედი საკუთარი თავის მოტყუებაა.
ახლა საქართველოში ძლიერი პანიკაა იმის გამო, რომ რუსეთიდან ბევრი მოქალაქე საცხოვრებლად საქართველოში, ან სომხეთში გადადის და დანაზოგს აქ რუბლში რიცხავს. საშიშია თუ არა ეს ეროვნული ვალუტისთვის?
– ვერ წარმომიდგენია, დღეს რა კურსით რიცხავენ რუბლს და აქ დოლარსა და ევროში ცვლიან. ვფიქრობ, დღეს, არც ერთი გონიერი ბანკირი არ მიიღებს რუბლებს, ყოველ შემთხვევაში, სანამ არ გაირკვევა, რუბლი რამდენად ღირებულია თავად რუსეთში ვაჭრობის შედეგად. მაგრამ სხვა საქმეა, თუ თან მოაქვთ ნაღდი ფული დოლარში და ევროში. დიახ, ეს იქნება ერთგვარი კომპენსაცია ამ გადარიცხვების არარსებობის გამო. მაგრამ ეს იქნება ძალიან მცირე, უმნიშვნელო კომპენსაცია. რადგან ნაკადები არ არის შედარებადი, ყოველ შემთხვევაში, ასე ჩანს ერთი შეხედვით.
არის თუ არა ინფორმაცია იმაზე, რომ უძრავ ქონებაზე ფასები იზრდება საქართველოში რუსეთის მოქალაქეების შემოდინების გამო?
-ჯერ ვერ დავადასტურებ, რომ გაძვირდა. ასეთი მონაცემები არ მინახავს. ეს უფრო ერთგვარი შეფასებაა, რაღაც სპეკულაციის მსგავსი.
ვალერი ჩეჩელაშვილი – საქართველოს სტრატეგიისა და საერთაშორისო ურთიერთობების კვლევის ფონდის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი 2016 წლიდან. დიპლომატი 1989 წლის ოქტომბრიდან. ის სხვადასხვა თანამდებობებს იკავებდა საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროში მეორე სექტორიდან დაწყებული საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემდე (1998-2000). 2005 წელს იყო ფინანსთა მინისტრი და საგარეო საქმეთა მინისტრის პირველი მოადგილე (2005-2007). იყო უკრაინაში ელჩი (1994-1998), ელჩი რუსეთის ფედერაციაში (2004-2005), შავი ზღვის ეკონიკური თანამშრომლობის გენერალური მდივანი. დემოკრატიისა და ეკონომიკური განვითარების ორგანიზაციის გენერალური მდივანი (2007-2016 წწ.).
