საქართველოს პარლამენტმა უკვე მიიღო კანონპროექტი, რომელიც ცვლის უმაღლეს სასწავლებლებში სწავლის პირობებს დაფინანსებისა და სწავლის ხანგრძლივობის, ასევე მიღების პროცედურის თვალსაზრისით. მიუხედავად იმისა, რომ კანონპროექტი უკვე ხელმისაწვდომია წასაკითხად, ბევრი პუნქტი ბუნდოვანი რჩება.
ახალი კანონის თანახმად:
სახელმწიფო გრანტი გაუქმდება და 2026 წლიდან სახელმწიფო დაფინანსებით მხოლოდ სახელმწიფო უნივერსიტეტების სტუდენტები ისწავლიან. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ ეს კანონი არ გავრცელდება მოქმედ სტუდენტებზე.
უმაღლეს სასწავლებლებში ბაკალავრის ხარისხზე სწავლა შემცირდება და ოთხის ნაცვლად სამი წელი გახდება, მაგისტრატურაზე სწავლა ერთწლიანი გახდება, ხოლო დოქტორანტურაზე სწავლა სამწლიანი.
ამის შესახებ Jnews-მა განათლების სპეციალისტს, ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორს, მანანა რატიანს ესაუბრა.
„როდესაც რეფორმები მუშავდება, მნიშვნელოვანია, რომ ყველა მხარე მონაწილეობდეს ამ პროცესში, უნდა შესწავლილ და გათვალისწინებული იყოს იმ პირთა მოსაზრებები, ვისზეც ეს რეფორმა იმოქმედებს, მაგრამ, როგორც ვხედავთ, ეს კონკრეტული რეფორმები დახურულ კარს მიღმა, არაპროფესიონალი ადამიანების მიერ შემუშავდა, გადაწყვეტილებები მიიღეს პოლიტიკურმა ძალებმა და იმ ადამიანებმა, რომლებსაც განათლების სექტორთან არაფერი აქვთ საერთო. გადაწყვეტილება პარლამენტმა 2 დღის განმავლობაში 3 მოსმენით მიიღო, ყველაფერი დაჩქარებული ტემპით განხორციელდა და არც სტუდენტების, არც მშობლების და არც ლექტორების მოსაზრებები არ იქნა გათვალისწინებული.“
დეპარტამენტების შემცირება: „ერთი ქალაქი, ერთი ფაკულტეტი“
„რეგიონებში არსებულ უნივერსიტეტებში დეპარტამენტები შემცირდება, არჩევანის შესაძლებლობა შეიზღუდება და იმ სტუდენტებს, რომლებიც ფინანსური წვდომის თვალსაზრისით უპირატესობას ანიჭებდნენ თავიანთ რეგიონებში დარჩენას და სწავლას, მუშაობას და ოჯახების დახმარებას, ეს შესაძლებლობა საერთოდ არ ექნებათ, გარდა ამისა, ჯერ კიდევ გაურკვეველია, რომელი დეპარტამენტები რომელ უნივერსიტეტში დარჩება. მაგალითად, თუ აპლიკანტს სურდა თბილისში ჩამოსვლა იურიდიულ ფაკულტეტზე სასწავლებლად, მას შეეძლო მიუთითებინა ყველა უნივერსიტეტი, სადაც ეს დეპარტამენტი ხელმისაწვდომი იყო და დარწმუნებული იყო, რომ პირველ ნახსენებ უნივერსიტეტში არ მიღების შემთხვევაში, მას შეეძლო მეორე ან მესამე უნივერსიტეტში ჩაბარება, მაგრამ ახლა ეს ასე არ იქნება, რადგან ეს დეპარტამენტი მხოლოდ ერთ უნივერსიტეტში იქნება ხელმისაწვდომი, ანუ აპლიკანტს აღარ ექნება ალტერნატიული არჩევანი, რაც დიდ დაბრკოლებას წარმოადგენს.“
აკადემიური საზოგადოება
„ასევე საუბარია ლიტერატურის შესწავლაზე, თუ აქამდე უნივერსიტეტებში ლექტორები თავად ადგენდნენ ლექციების შინაარსს, წიგნების სიას, სტუდენტებს უზიარებდნენ წლების განმავლობაში შესწავლილ საკითხებსა და ანალიზებს, ახლა ამას მთავრობა გააკონტროლებს. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ლექტორის გამოსვლა იზღუდება, მთავრობა განსაზღვრავს იმ ლიტერატურას, რომლითაც ლექტორმა უნდა ასწავლოს, რაც მიუღებელია. ამავდროულად, უნდა ვისაუბროთ წლების შემცირებაზე, ბაკალავრის ხარისხი 4 წლის ნაცვლად 3 წელი გახდება, ხოლო მაგისტრის ხარისხი 2 წლის ნაცვლად 1 წელი, რაც ერთი შეხედვით შეიძლება კარგ შესაძლებლობად მოგეჩვენოთ, რომ სტუდენტი ნაადრევად ამთავრებს უნივერსიტეტს, მაგრამ ხარისხობრივად ეს გავლენას მოახდენს განათლების დონეზე. გარდა ამისა, სტუდენტებს მიეცათ შესაძლებლობა, აერჩიათ ძირითადი სპეციალობა და ამავდროულად მიეღოთ მეორე სპეციალობა 60 კრედიტით, რამაც გაზარდა სამსახურის პოვნის შანსები, მაგრამ 3 წლის განმავლობაში ეს აღარ იქნება შესაძლებელი.“
კერძო უნივერსიტეტები სახელმწიფო გრანტებს ვერ მიიღებენ, რაც სტუდენტებსა და მათ ოჯახებს დიდ ფინანსურ სირთულეებს შეუქმნის. რა არის რეფორმების მიზანი?
„პირველ რიგში, შესამჩნევია, რომ ქვეყანაში დღითიდღე იზღუდება დემოკრატია, დაიხურა მრავალი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომლებიც ადამიანის უფლებების დაცვაზე, ეთნიკური უმცირესობების განათლებასა და ინტეგრაციაზე და სხვა სოციალურ საკითხებზე მუშაობდნენ. უნივერსიტეტები ის ინსტიტუციური ინსტიტუტებია, სადაც განათლების გარდა, ახალგაზრდები საზოგადოების წევრებად ყალიბდებიან, აქვთ კრიტიკული აზროვნება, შეუძლიათ ბრძოლა და ახლა ჩვენ ვხედავთ რეალობას, სადაც ისინი ცდილობენ გააკონტროლონ და თავისუფლება ჩამოართვან როგორც სტუდენტებს, ასევე აკადემიურ საზოგადოებას.
საკითხს მეორე მხარეც აქვს, როგორც ვიცით, თბილისში სახელმწიფო უნივერსიტეტების შენობები ცენტრალურ უბნებშია განთავსებული, სადაც ყველა ტიპის შენობის ყიდვა-გაქირავება ძვირია. დიდი ალბათობით, თუ დეპარტამენტები შემცირდება, ბევრი შენობა სახელმწიფოს გადაეცემა, შემდეგ კი მსხვილ ინვესტორებზე გაიყიდება, რაც განათლების ხარჯზე ბიზნესის განვითარებას შეაფერხებს.“
გავიხსენოთ, რომ უმაღლესი განათლების სისტემის დაგეგმილი რეფორმა პირველად „ქართული ოცნების“ პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ, ტელეკომპანია „იმედის“ ეთერში განიხილა. კობახიძემ მაშინ განაცხადა, რომ ამჟამინდელი განათლების სისტემა ვერ აკმაყოფილებს თანამედროვე გამოწვევებსა და სტანდარტებს და რომ „ქართულ ოცნებას“ „ამბიციური მიზანი“ აქვს, უზრუნველყოს, რომ საქართველოში სტუდენტებმა მიიღონ იგივე განათლება, რასაც საზღვარგარეთ იღებენ.
