დონი როსტოვის სამხრეთ ოლქის სამხედრო სასამართლომ 2022 წლის ოქტომბერში ყირიმის ხიდის აფეთქების საქმეში რვა ბრალდებულს სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯა. ამის შესახებ სასამართლო დარბაზიდან Mediazona-ს კორესპონდენტმა განაცხადა.
ყველა მათგანს ბრალი წაუყენეს ტერორისტული აქტების ჩადენაში (სისხლის სამართლის კოდექსის 205-ე მუხლის მე-3 ნაწილის „ბ“ ქვეპუნქტი) და ასაფეთქებელი ნივთიერებების გადატანაში (სისხლის სამართლის კოდექსის 222.1 მუხლის მე-4 ნაწილი), ხოლო ორ ბრალდებულს, სოლომკოს და თერჯანიანს, ასევე ბრალი წაუყენეს ასაფეთქებელი ნივთიერებების კონტრაბანდაში (სისხლის სამართლის კოდექსის 226.1 მუხლის მე-3 ნაწილი). მოსამართლე ვალერი ოპანასენკოს გადაწყვეტილებით, ხერსონელი ფერმერი რომან სოლომკო სასჯელის პირველ შვიდი წელს ციხეში მოიხდის, ხოლო დანარჩენ ნაწილს სპეციალური რეჟიმის სასჯელაღსრულების კოლონიაში მოიხდის. მას ასევე 700 000 რუბლის ოდენობის ჯარიმა დაეკისრა. ვლადიმერ ზლობას, არტურ ტერჯანიანს და არტემ აზატიანს ასევე 700 000 რუბლის ოდენობის ჯარიმა დაეკისრათ. ისინი პირველ ექვს წელს პატიმრობაში მოიხდიან, ხოლო დანარჩენ სასჯელს სპეციალური რეჟიმის სასჯელაღსრულების კოლონიაში მოიხდიან.
„ჩვენ უდანაშაულოები ვართ. ჩვენ უდანაშაულოები ვართ“. ასე უპასუხეს ყირიმის ხიდის აფეთქების საქმეში ბრალდებულებმა სამუდამო პატიმრობას.
სანქტ-პეტერბურგის ლოჯისტიკური კომპანიის ხელმძღვანელს, ოლეგ ანტიპოვს და ბიზნესმენ გრიგორი აზატიანს, 600 000 რუბლის ოდენობის ჯარიმა დაეკისრათ. ისინი პირველ ხუთ წელს თავისუფლების აღკვეთას და სასჯელის დარჩენილ ნაწილს სპეციალური რეჟიმის კოლონიაში მოიხდიან.
მეწარმეებს, ალექსანდრე ბილინს და დიმიტრი ტიაჟელიჩს, შესაბამისად, 550 000 და 500 000 რუბლის ოდენობის ჯარიმა დაეკისრათ. ორივე პირველ ხუთ წელს თავისუფლების აღკვეთას და სასჯელის დარჩენილ ნაწილს სპეციალური რეჟიმის კოლონიაში მოიხდის.
სამხრეთ ოლქის სამხედრო სასამართლოს პრესსამსახურის ცნობით, სასამართლომ ასევე ბრალდებულებისგან 7 მილიარდ რუბლზე მეტი ამოიღო მატერიალური და მორალური ზიანის ანაზღაურების მოთხოვნით, მათ შორის 14 მილიონ 847 ათასი რუბლი თავდაცვის სამინისტროს მიერ შეტანილ სარჩელში.
სამხრეთ ოლქის სამხედრო სასამართლო ყირიმის ხიდის აფეთქების საქმეს 2025 წლის დასაწყისიდან დახურულ კარს მიღმა განიხილავს. გამომძიებლების თქმით, ექვსმა ბიზნესმენმა, ფერმერმა და სატვირთო მანქანის მძღოლმა უკრაინის სპეცსამსახურებს ასაფეთქებელი ნივთიერებებით დატვირთული სატვირთო მანქანის აფეთქებაში დაეხმარნენ, რამაც ხუთი ადამიანი იმსხვერპლა. ბრალდებულებიდან არცერთმა არ აღიარა დანაშაული; ყველა მათგანი აცხადებს, რომ ტვირთის შესახებ არაფერი იცოდა და უბრალოდ ჩვეულებრივ საქმეს აკეთებდა.
ბრალდების მხარის მტკიცებით, ხერსონელი ფერმერი რომან სოლომკო პასუხისმგებელი იყო ასაფეთქებელი ნივთიერებების მიწოდების მარშრუტისა და მეთოდის შემუშავებაზე. აფეთქებამდე რამდენიმე თვით ადრე მან ჩინეთიდან შეკვეთილი სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკის რუსეთის ტერიტორიის გავლით ოკუპირებულ ხერსონის რეგიონში გადატანის გზა იპოვა.
უკრაინელი მიხაილ ცირკალო, რომელიც ტერორისტულ თავდასხმაში მონაწილეობისთვის საერთაშორისო ძებნილ სიაში იმყოფებოდა, ამ სქემით დაინტერესდა და სოლომკოს მისი ნაცნობის, დენის კოვაჩის მეშვეობით დაუკავშირდა. ცირკალომ განმარტა, რომ მას ბულგარეთში სამშენებლო მემბრანის პარტია ჰქონდა, რომლისთვისაც „მყიდველი არსებობდა“, იტყობინება BBC-ის რუსული სამსახური. ხერსონელმა ფერმერმა „უბრალოდ გაუზიარა თავისი ცოდნა იმის შესახებ, თუ როგორ უნდა მიეწოდებინა ტვირთი საზღვარგარეთიდან რუსეთში“, – განუცხადა სოლომკოს ყოფილმა ადვოკატმა პაველ საიაპინმა Gazeta.ru-ს.
ფილმი ბულგარეთიდან ზღვით ჩავიდა საქართველოს ქალაქ ფოთში, სადაც მძღოლმა, სომხეთის მოქალაქე არტურ თერჯანიანმა, ტვირთის გადაზიდვის შეკვეთა მიიღო. მან ფილმი სომხეთისა და საქართველოს გავლით რუსეთში გადაიტანა და გზაში სამჯერ წარმატებით განბაჟდა, იტყობინება BBC-ის რუსული სამსახური.
არმავირში თერჯანიანმა ფილმი არტიომ და გიორგი აზატიანების კომპანიის საწყობში გადმოტვირთა. ეს შეთანხმება ძმებთან ადრე ბიზნესმენმა ვლადიმერ ზლობამ, რომან სოლომკოს ნაცნობმა, მოაწყო.
მეორე დილით ტვირთი საწყობიდან მძღოლმა მახირ იუსუბოვმა, რომელიც აფეთქების შედეგად დაიღუპა, გამოიტანა, რომელმაც შეკვეთა კერძო სატვირთო ბირჟიდან აიღო. შეკვეთა ბირჟაზე სანქტ-პეტერბურგის ლოჯისტიკური კომპანია TEK-34-ის ხელმძღვანელმა ოლეგ ანტიპოვმა განათავსა. მისი საკონტაქტო ინფორმაცია ვლადიმერ ზლობას ალექსანდრე ბილინმა გადასცა, რომელიც ანექსირებული ყირიმიდან რუსეთში ხილისა და ბოსტნეულის მიწოდებით იყო დაკავებული.
BBC-სთან ინტერვიუში ბილინის მეუღლემ, ოლგამ, განაცხადა, რომ 2022 წლის შემოდგომაზე ალექსანდრემ უბრალოდ დაუკავშირდა ორ მეწარმეს: ზლობას, რომელიც სატვირთო მანქანის მძღოლს ეძებდა, და ანტიპოვს, სატრანსპორტო კომპანიის ხელმძღვანელს. ოლგას თქმით, ბილინი მრავალი წლის განმავლობაში მიტანის ბიზნესით იყო დაკავებული, ზოგჯერ დღეში 15 სატვირთო მანქანამდე ტვირთავდა და „არავის არასდროს ჰქონია კითხვები“. აფეთქებისთანავე ის დაკითხვაზე გამოცხადდა და ნებაყოფლობით გადასცა ტელეფონი. ბილინი გაათავისუფლეს, მაგრამ რამდენიმე დღის შემდეგ დააკავეს.
აფეთქების შესახებ ინფორმაციის მიღების შემდეგ, ოლეგ ანტიპოვმა პირადად დაუკავშირდა FSB-ს.
გამომძიებლებმა 40 წლის დიმიტრი ტიაჟელიხს ბრალი წაუყენეს „უცნობი პირისთვის ტელეფონის ნომრის მიწოდებაში“. 2018 წლიდან ტიაჟელიხი თანამშრომლობდა OnlineSim სერვისთან, რომელიც ვირტუალურ ტელეფონის ნომრებს ქირაობდა.
ტიაჟელიხის ბინაში GSM-სამგზავრო ჯიხურები იყო დამონტაჟებული და მან „მხოლოდ მათი SIM ბარათები შეცვალა“, – წერს მამაკაცი წინასწარი დაკავების იზოლატორიდან მიღებულ წერილში. მან განაცხადა, რომ „საიტის სისტემა კლიენტს შემთხვევით ანიჭებს ნომრებს და ამ არჩევანზე გავლენის მოხდენა შეუძლებელია“. გამომძიებლების თქმით, ამ ნომრებიდან ერთ-ერთი რეგისტრირებული იყო Telegram-ის ანგარიშზე, „რომელსაც დამნაშავე იყენებდა საიდუმლო კომუნიკაციებისა და ტვირთის გადაადგილების მონიტორინგისთვის“. ამავდროულად, OnlineSim სერვისი რუსეთში მიმდინარე წლის სექტემბრამდე აგრძელებდა ფუნქციონირებას.
ყირიმის ხიდზე აფეთქება 2022 წლის 8 ოქტომბერს, დილის 6:00 საათზე მოხდა. გენერალური პროკურატურის ცნობით, აფეთქებული სატვირთო მანქანის მძღოლი და ახლომდებარე მანქანაში მყოფი კიდევ ოთხი ადამიანი დაიღუპა. მასშტაბური ხანძრის შემდეგ, ხიდის ვაგონის ნაწილი ნაწილობრივ წყალში ჩავარდა.
უსაფრთხოების წარმომადგენლების თქმით, ხიდზე სატვირთო მანქანის აფეთქება უკრაინის დაზვერვის ოფიცრებმა მოაწყვეს, ხოლო პლასტიკური ფირის რულონებში დამალული ასაფეთქებელი მოწყობილობა ოდესიდან ბულგარეთის, სომხეთისა და საქართველოს გავლით გადაზიდვის დოკუმენტების გაცვლის გზით გადაიტანეს.
აფეთქებიდან ერთი წლის შემდეგ, ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის უფროსმა, ვასილ მალიუკმა, გაზეთ „ახალი ხმისთვის“ მიცემულ ინტერვიუში ოპერაციისთვის მზადების პროცესი აღწერა. მან თქვა, რომ ასაფეთქებელი ნივთიერებები, რომლებიც 21 ტონა ტროტილის ეკვივალენტურია, ლითონის ცილინდრებში იყო დამალული, რომლებიც შემდეგ ფირის დიდ რულონებში მოათავსეს. როგორც მალიუკმა თქვა, ისინი „სრულიად სამოქალაქო ტვირთს“ ჰგავდნენ. მან განაცხადა, რომ ოპერაცია სამი ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის ოფიცრის მიერ იყო დაგეგმილი, მათ შორის თავად მალიუკის; დანარჩენები „დაფარულ ვითარებაში გამოიყენეს“.
