ფეხისა და პირის ღრუს დაავადების ვირუსი ფართოდ არის გავრცელებული როგორც ნინოწმინდის, ასევე ახალქალაქის მუნიციპალიტეტებში. მოსახლეობა შიშობს, რომ ინფიცირებული პირუტყვის ხორცი ან რძის პროდუქტები შეიძლება მაღაზიების თაროებზე აღმოჩნდეს. ეპიდემიოლოგი გაიანე ფიდანიანი პასუხობს კითხვებს იმის შესახებ, თუ რამდენად საშიშია ფეხისა და პირის ღრუს დაავადება ადამიანისთვის, შესაძლებელია თუ არა ინფიცირებული ცხოველების პროდუქტების ჭამა, ვის უნდა დავუკავშირდეთ და რა სიმპტომები შეიძლება ჰქონდეს ინფიცირებულ ადამიანს.
— თუ ადამიანი მოიხმარს ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებით დაავადებული ცხოველის ხორცს ან რძის პროდუქტებს, რამდენად საშიშია ეს მისთვის?
— ეს ნებისმიერ შემთხვევაში ზიანს მიაყენებს. ადამიანები ავადდებიან რძითა და ხორცით. ფეხისა და პირის ღრუს დაავადება ვირუსული დაავადებაა, მაგრამ ის არ გადადის ერთი ადამიანიდან მეორეზე. ამ თვალსაზრისით, ინფიცირებული ადამიანი საშიში არ არის. ინფექცია ხდება მხოლოდ ავადმყოფი ცხოველისგან — პირდაპირი კონტაქტით ან რძის, რძის პროდუქტებისა და ხორცის მოხმარებით.
60 გრადუს ტემპერატურაზე პათოგენი კვდება. პრინციპში, თუ რძე კარგად არის ადუღებული, ის უვნებელი ხდება. მაგრამ შეგიძლიათ დარწმუნებული იყოთ, რომ საკმარისად იყო ადუღებული? ამაში დანამდვილებით არაფერია ნათქვამი. აუცილებელია პასტერიზებული ან კარგად ადუღებული რძის გამოყენება.
— ვირუსი ცხოველიდან ადამიანს გადაეცემა, თუ ადამიანი ცხოველს უვლის?
— რა თქმა უნდა, მისი გადაცემა შესაძლებელია. მაგალითად, წველის დროს ადამიანი შეიძლება დაინფიცირდეს ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებით. ცხოველის კანზე პათოგენი შეიძლება ცოცხალი დარჩეს — რამდენადაც მე ვიცი, ორ თვემდე.
— რამდენად საშიშია ფეხისა და პირის ღრუს დაავადება ადამიანისთვის?
— ეს არ არის სასიკვდილო დაავადება, მაგრამ შეიძლება საკმაოდ სერიოზული შედეგები გამოიწვიოს. დაავადება შეიძლება იყოს მსუბუქი ან უფრო მძიმე გართულებებით.
პირველი სიმპტომები: მაღალი ტემპერატურა, კუნთების ტკივილი, პირის ღრუში წვა, ჰიპერსალივაცია (ნერწყვის გამოყოფის მომატება), კონიუნქტივიტი (თვალების სიწითლე), ტკივილი შარდვის დროს, დიარეა.
— რა შესაძლო შედეგები შეიძლება მოჰყვეს ამას?
— როგორც წესი, სერიოზული გართულებები არ არის, მაგრამ სიმპტომები შეიძლება ძალიან მძიმე იყოს. ბოლო დროს ხშირად გვირეკავენ და გვეკითხებიან, როგორ ინფიცირდებიან, როგორ მიმდინარეობს დაავადება. სავარაუდოდ, არიან ავადმყოფები, მაგრამ ამაზე არ საუბრობენ. შესაძლოა, ხალხი მაშინვე მიემგზავრება თბილისს.
როგორც წესი, ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებით ინფიცირებული ცხოველების ნახევარი იღუპება. გადარჩენილებს ხანგრძლივი გამოჯანმრთელება სჭირდებათ. წველის დაწყებამდე კარანტინი მინიმუმ 20 დღე უნდა გაგრძელდეს. მანამდე კი ვირუსი შეიძლება ორგანიზმში დარჩეს.
— ბევრი ადამიანი მოდის თქვენთან სიმპტომების მქონე?
— დიახ, მოდიან, მაგრამ ტელეფონით. ისინი საავადმყოფოში არ მოსულან, ჩვენ მათ არ ვარეგისტრირებთ. ხალხი უბრალოდ რეკავს და კითხულობს, შეიძლება თუ არა გარკვეული სიმპტომები იყოს ფეხისა და პირის ღრუს დაავადების ნიშნები.
მაშინაც კი, თუ ვინმე საავადმყოფოში მოდის, ჩვენ არ გვაქვს ინფექციური დაავადებების განყოფილება, ამიტომ ვალდებულნი ვართ, ასეთი პაციენტები გავაგზავნოთ სამედიცინო დაწესებულებებში, რომლებსაც აქვთ ასეთი განყოფილებები. ჩვენ არ გვაქვს უფლება ვუმკურნალოთ ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებას — ამისთვის პირობები არ გვაქვს.
ეს არ არის ქრონიკული დაავადება, არამედ მწვავეა. როგორც წესი, შემდგომში კონკრეტული შედეგები არ არის. თუმცა, დაავადების დროს შეინიშნება მძიმე მიმდინარეობა უკვე ნახსენები სიმპტომებით.
ასევე დავამატებ, რომ პირის ღრუში შეიძლება გაჩნდეს ბუშტუკები, რომლებიც შემდეგ წყლულებად – აფთებად გადაიქცევა. ეს ტიპიური სიმპტომია.
— საშიშია თუ არა ვირუსი ბავშვებისთვის და რომელი ცხოველებისგან ინფიცირდებიან ყველაზე ადვილად?
— ბავშვები უფრო ადვილად ავადდებიან, ვიდრე მოზრდილები. ეს ცხოველებსაც ეხება: ხბოები უფრო ადვილად იტანენ ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებას. დაავადება ძირითადად ძროხებსა და ღორებს აზიანებს — ორ სახეობის ხორცს, რომლებსაც ყველაზე ხშირად ვჭამთ. თხები და ცხვრებიც ავადდებიან, მაგრამ უფრო იშვიათად. თუმცა, ეს არ ნიშნავს, რომ მათი ხორცი უსაფრთხოა.
კარანტინის დროს ყველა სახის ხორცი პოტენციურად საშიშია. მაშინაც კი, თუ ცხოველი ვაქცინირებულია (და ბევრმა ახლა აქტიურად დაიწყო პირუტყვის ვაქცინაცია), რძისა და ხორცის გამოყენება არ შეიძლება. ვაქცინაციის შემდეგ, ცხოველები ასევე უნდა გაიარონ კარანტინი მინიმუმ 20 დღის განმავლობაში. ამ დროის განმავლობაში რძის გამოყენება არ შეიძლება – ის უნდა გადაასხათ.
20 დღის შემდეგ მისი გამოყენება შესაძლებელია, მაგრამ სიფრთხილით. რაც შეეხება უმი რძის პროდუქტებს (ნაღები, ყველი და ა.შ.), ეს ძალიან საშიშია. მკითხეს, რა უნდა გამეკეთებინა ყველით, თუ ცნობილი გახდა, რომ რძის მიმცემი ძროხა ავად იყო. პასუხი: ასეთი ყველი ძალიან საშიშია. ცხოველებს, ისევე როგორც ადამიანებს, აქვთ ინკუბაციის პერიოდი – ორი დღიდან ორ კვირამდე. ანუ, შეგიძლიათ შეიძინოთ რძე, გააკეთოთ ყველი და მხოლოდ ამის შემდეგ გაიგოთ ცხოველის ავადმყოფობის შესახებ.
ასეთი პროდუქტების – ყველი, კარაქი, ხაჭო და ა.შ. – მოხმარება არ შეიძლება. მაგალითად, ყველი შრატში უნდა შეინახოს მინიმუმ 3 თვის განმავლობაში, სასურველია 3-დან 6 თვემდე, სანამ უსაფრთხო გახდება. მაგრამ მაშინაც კი, ასეთი პროდუქტი შეიძლება საეჭვო იყოს. უმჯობესია მისი გადაყრა.
— შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ნინოწმინდაში ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებაა, მაგრამ ახალქალაქში არა?
— არ შეგვიძლია. ფეხისა და პირის ღრუს დაავადება სწრაფად გავრცელებული დაავადებაა. ინფექცია ხდება არა მხოლოდ საძოვრების მეშვეობით, არამედ, მაგალითად, თივის მეშვეობითაც. დაავადება შეიძლება გავრცელდეს მთელ რეგიონში. ახლა უმჯობესია საერთოდ არ მივირთვათ ღორის ხორცი ან სხვა ხორცი. ხორცის დროებით ჩანაცვლება შესაძლებელია თევზით ან ქათმის ხორცით – დადასტურებულია, რომ ქათმები ფეხისა და პირის ღრუს დაავადებით არ ავადდებიან.
