სოფლებში წლების განმავლობაში ჩამოყალიბდა განსაკუთრებული კოლორიტი — ქუჩის ვაჭრობა. ვაჭრები მანქანებით, ხშირად მისაბმელებითაც, სოფლის ქუჩებში დადიოდნენ.
ადგილობრივებს საშუალება ჰქონდათ, ვაჭრობა პირდაპირ სოფელში ეწარმოებინათ. მათ შეეძლოთ ეყიდათ ან გაეცვალათ ყველაფერი: ხილი, ბოსტნეული, ტანსაცმელი, ფეხსაცმელი, სხვადასხვა საყოფაცხოვრებო ნივთი და ა.შ. ეს ვაჭრობა სოფლის მცხოვრებლებს არა მხოლოდ ადგილზე საჭირო შესყიდვების გაკეთების საშუალებას აძლევდა, არამედ საკუთარი სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის (ყველი, ქერი, ხორბალი, კარტოფილი, კვერცხი და ა.შ.) რეალიზაციის საშუალებასაც იძლეოდა.
ამას წინათ ბევრი სოფლის მცხოვრები ჩიოდა, რომ სოფლის ვაჭრობა შეჩერდა. თუკი ადრე სოფელს დღეში 5-6 მოვაჭრე სტუმრობდა, დღეს დღეგამოშვებით თუ მოვა ვინმე და ისიც მხოლოდ ხილსა და ბოსტნეულს ყიდის, იშვიათად – ტანსაცმელს.
„ადრე დღეში რამდენიმე მოვაჭრე მოდიოდა. ყველაფერი იყიდებოდა. ქალაქში მხოლოდ წამლის საყიდლად ჩავდიოდით. ახლა კი მთელი დღე ველოდებით და არავინ მოდის“, — ამბობს სოფელ ხანდოს მკვიდრი, ლუსიკ ბასენციანი.
ის ჰყვება, რომ ვაჭრობდა ყველით, ქერით, ხორბლით, კარტოფილით და ა.შ.
„ვაჭრობდით ჩვენივე სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტებით. თუკი ერთ მოვაჭრესთან ვერ ვახერხებდით ყიდვას, ანდა მისი პროდუქცია არ მოგვწონდა, მეორეს ველოდებოდით და დარწმუნებულები ვიყავით, რომ ის აუცილებლად მოვიდოდა“.
ბებია ლუსიკს კარგად ახსოვს და აღფრთოვანებით აღწერს იმ დროის კოლორიტსა და მის შვილიშვილების ჩართულობას ვაჭრობაში.
„როდესაც შინ ვიყავით და მანქანების სიგნალის ხმას გავიგებდით, ბავშვებს ვუშვებდით გარეთ, გაეგოთ, რა იყიდებოდა. თუ გარეთ თვითონ იყვნენ, სუნთქვაშეკრული შემორბოდნენ და გაჰყვიროდნენ: „ბებია, მოდი, რაღაც იყიდებაო!“.
ბებია ლუსიკი დასძენს, რომ ახლა ვაჭრობისთვის ქალაქში ჩასვლა უჭირს, თუმცა სხვა გზა არ აქვს, რადგან მოვაჭრეები სოფელში იშვიათად მოდიან.
სოფლის ვაჭრობამ ბევრი დააინტერესა. ზოგიერთ სოფელში მოვაჭრეები იმდენჯერ მივიდნენ და იმდენჯერ ივაჭრეს, რომ იქაურებს დამოყვრდნენ; ზოგიერთმა კი თვითონაც დაიწყო ვაჭრობა, თუმცა მალევე შეეშვა ამ საქმეს.
„მეც ვვაჭრობდი. ძალიან სასიამოვნო იყო სოფლის მცხოვრებლებთან ურთიერთობა. ხალხს შევეგუე და ხალხიც შემეგუა. როცა რამდენიმე დღე არ მივდიოდი, მეუბნებოდნენ, რომ მელოდნენ“, — ამბობს ერთ-ერთი მოვაჭრე, რომელმაც ვინაობის გამხელა არ ისურვა.
მისი თქმით, ის ხილითა და ბოსტნეულით ვაჭრობდა, მაგრამ დღეს ამ საქმეს აღარ აგრძელებს.
„ძირითადად, ფულზე ვვაჭრობდი. ზოგიერთი თანხას მაშინვე იხდიდა, ზოგიერთი — არა“, — ამბობს ის.
მისივე თქმით, ახლა ვაჭრობას აღარ აგრძელებს, რადგან ძირითადად მოხუცები ყიდულობდნენ, დანარჩენები კი ქალაქში ყიდვას ამჯობინებდნენ.
სოფლის ქუჩებში მანქანების ხმა, სავაჭრო აურზაური და მეზობლებთან ერთად განხილვა დღეს გაცილებით იშვიათად ისმის. სოფლის ვაჭრობა სოფლის მაცხოვრებლებისთვის სასარგებლო იყო და ამასთან, სოფლის „გემოსა და სუნს“ ქმნიდა.
მთავარი ფოტო- Jnews-ის არქივიდან
ფენია თოროსიან
