1-ლი ნოემბრიდან საქართველოში სახელმწიფო მოხელეებს რამდენიმე სტრუქტურაში მუშაობა აეკრძალებათ. ადამიანებმა, რომლებიც ერთზე მეტ სტრუქტურაში მუშაობენ, არ იციან, ვის შეეხება კონკრეტულად და როდიდან ამოქმედდება ახალი კანონი. Jnews-მა მიმართა საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს, სადაც მიუთითეს კანონი, რომელშიც აღნიშნულია ზემოხსენებული ცვლილებების შესახებ.
„კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-13 მუხლის მე-2 პუნქტის თანახმად, სახელმწიფო მოხელეს (გარდა საქართველოს პრეზიდენტისა, საქართველოს პარლამენტის წევრისა და საქართველოს მთავრობის წევრისა) უფლება არ აქვს შეასრულოს რაიმე ანაზღაურებადი სამუშაო.
გამონაკლისები:
სამეცნიერო, პედაგოგიური, შემოქმედებითი საქმიანობა
საქმიანობა საქართველოს თავდაცვის ძალების რეზერვში
სამედიცინო საქმიანობა საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს სისტემაში
საქმიანობა საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფეროში
საქმიანობა სახელმწიფო ავიაციის სფეროში
საქმიანობა, რომელსაც ახორციელებს სახელმწიფო მონაწილეობით შექმნილ საწარმოში დასაქმებული პირი
თანამდებობის დაკავება საზღვარგარეთ, საერთაშორისო ორგანიზაციაში, რაც ხორციელდება საერთაშორისო პარტნიორობისა და/ან სამშვიდობო ოპერაციების მიზნების განსახორციელებლად.
ამასთან, სახელმწიფო მოხელეს, რომელიც ზემოხსენებული გამონაკლისებით უნდა იმუშაოს, უნდა ჰქონდეს შესაბამისი დაწესებულების ხელმძღვანელის წერილობითი თანხმობა, მაგრამ მხოლოდ ერთხელ და არა უმეტეს 1 წლის ვადით.
სახელმწიფო მოხელეს არ შეუძლია სხვა ქვეყანაში სახელმწიფო თანამდებობის დაკავება.
ამავე მუხლის მე-18 პუნქტის თანახმად, პირს, რომელიც სახელმწიფო სამსახურში შრომითი ხელშეკრულებით მუშაობს, უფლება აქვს:
ა) შეასრულოს ნებისმიერი ანაზღაურებადი სამუშაო მხოლოდ შესაბამისი დაწესებულების ხელმძღვანელის ან საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებამოსილი პირის/ორგანოს მიერ გაცემული წერილობითი თანხმობის საფუძველზე, კონკრეტული სამუშაოს შესაბამის პერიოდში, მაგრამ ერთჯერადად და არა უმეტეს 1 წლის ვადით;
ბ) დაიკავოს „უმაღლესი განათლების შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული აკადემიური თანამდებობა მხოლოდ შესაბამისი დაწესებულების ხელმძღვანელის ან საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებამოსილი პირის/ორგანოს მიერ გაცემული წერილობითი თანხმობის საფუძველზე, კონკრეტული საქმიანობის შესაბამის პერიოდში;
გ) მიიღოს სხვა შეღავათები მხოლოდ შესაბამისი დაწესებულების ხელმძღვანელის ან საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი უფლებამოსილი პირის/ორგანოს წერილობითი თანხმობით.
იმავე კანონის მე-20 მუხლის მე-8 პუნქტის თანახმად, კანონის დარღვევის შემთხვევაში პირი დაექვემდებარება პასუხისმგებლობას. ის გათავისუფლდება ყველა დაკავებული თანამდებობიდან და უფლება არ ექნება იმუშაოს საჯარო სამსახურში, ასევე იმავე დაწესებულებაში და/ან ამ პუნქტით გათვალისწინებულ სხვა დაწესებულებაში, გათავისუფლებიდან 2 წლის განმავლობაში. ამასთან, ის ვალდებულია შესაბამისი დაწესებულების ბიუჯეტში აანაზღაუროს იმ თანხის ოდენობა, რომელიც მიიღო თანამდებობიდან გათავისუფლების ვალდებულების წარმოშობის დღიდან აღნიშნული თანამდებობიდან გათავისუფლებამდე.
მიუხედავად იმისა, რომ კანონში მითითებულია, ვის ეხება ის და რა გამონაკლისები მოქმედებს, ბევრს მაინც უჩნდება კითხვები.
კანონში დაგეგმილი ცვლილებების შესახებ უფრო დეტალური ინფორმაციის მისაღებად, წერილით მივმართეთ საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციას. Jnews-ის შეკითხვებს ასოციაციის წევრი, სამოქალაქო და ადმინისტრაციული სამართლის იურისტი ანა გეწაძე პასუხობს.
იურისტი განმარტავს: „განსახილველი ცვლილებები მკვეთრად ამკაცრებს „თავსებადობას“ საჯარო სექტორში. სუბიექტების წრე ერთიანდება და ფართოვდება. გაძლიერდა ადმინისტრაციული კონტროლი ნებართვების გაცემაზე და, შესაბამისად, სანქციებზე, ხოლო გამონაკლისების დადგენის შესაძლებლობა ნაწილობრივ გადაეცა მთავრობას. ანტიკორუფციული ბიურო აღჭურვილია მნიშვნელოვანი სანქციური და საპროცესო ფუნქციებით. ძირითადი ფუნქციებია: ჯარიმა, გაფრთხილება, საჯაროობა“.
იურისტი კანონში დაგეგმილი მორიგი ცვლილებების შესახებ ამბობს:
დაგეგმილი ცვლილებები
სახელმწიფო მოხელეებს და სხვა თანამშრომელთა ფართო წრეს შეეძლებათ, ჰქონდეთ ანაზღაურებადი სამეცნიერო, პედაგოგიური, შემოქმედებითი და სპორტული საქმიანობა მხოლოდ დაწესებულების ხელმძღვანელის ან სხვა უფლებამოსილი ორგანოს თანხმობით.
ცვლილების ძალაში შესვლის შემდეგ, მთავრობას მიეცემა უფლებამოსილება, გადაწყვიტოს, რომელი დაწესებულებების საქმიანობა ან ფუნქციები შეიძლება ჩაითვალოს დაშვებულად სახელმწიფო სექტორში, იმავე წერილობითი თანხმობით, 1 წლის ვადით.
სანქციები გამკაცრდა და დაემატა კომპენსაციის კომპონენტი. ანტიკორუფციულ ბიუროს ექნება უფლება, დააწესოს ჯარიმები დეკლარაციის/გამოტოვების წარუდგენლობისთვის, ხოლო გაფრთხილება გაიცემა ბიუროს სახელით.
მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ კიდევ ბევრი კითხვა ჩნდება, უფრო ნათელი და გასაგები გახდება მხოლოდ კანონის დებულებებისა და მუხლების ძალაში შესვლის შემდეგ.
ფენია თოროსიან
