ივნისში, არაერთ დამსაქმებელს, მათ შორის ახალქალაქის დამსაქმებლებს, ჯარიმები დაეკისრათ. 2025 წლის მაისიდან საქართველოში ამოქმედდა საპენსიო შენატანების გადახდის პროცედურის დარღვევისთვის ჯარიმების დაკისრების ახალი პრაქტიკა. კომპანიებს შეიძლება დაეკისროთ 500 ლარის ოდენობის ფიქსირებული ჯარიმა რამდენიმე ლარის ოდენობის ასევე მცირე დავალიანებისთვის.
საქართველოს კანონმდებლობის ბოლოდროინდელი ცვლილებების თანახმად, დამსაქმებელს ეკისრება სამართლებრივი პასუხისმგებლობა საპენსიო შენატანების გადახდის პროცედურის დარღვევისთვის. ამ სფეროს სამართლებრივი რეგულირება ხორციელდება კანონებისა და დადგენილებების საფუძველზე.
2025 წლის მაისში გამოიცა ბრძანებები, რომელთა მიხედვითაც ამოქმედდა საპენსიო შენატანების წესებისა და ნორმების დარღვევისთვის პასუხისმგებლობის დაკისრების შესახებ პუნქტები და მუხლები. ამრიგად, „საპენსიო შენატანების განხორციელების უზრუნველყოფის წესი“ დამტკიცდა საქართველოს საპენსიო ფონდისა და საქართველოს შემოსავლების სამსახურის 2025 წლის 8 მაისის №06/01 ერთობლივი ბრძანებით, ასევე „საპენსიო შენატანების გადახდის ვალდებულებების დარღვევების გამოვლენის, ზედმეტად გადახდილი თანხების დაბრუნების, ჯარიმებისა და სასჯელების გამოყენების წესი“, დამტკიცებული საპენსიო ფონდის გენერალური დირექტორის 2025 წლის 7 მაისის №3 ბრძანებით.
ამ ბრძანებების შემდეგ, „დაფინანსებული პენსიების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად დარღვევების რეგისტრაცია დაიწყო და სისხლისსამართლებრივი დევნისთვის ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 165-ე მუხლის მე-11 პუნქტი გამოიყენეს: „დამსაქმებლის მიერ საკუთარი ან დასაქმებულის სახელით საპენსიო შენატანების განხორციელების ვალდებულების დარღვევა“. გამოვლენილი დარღვევების რაოდენობის მიუხედავად, კოდექსის თანახმად, დარღვევა იწვევს 500 ლარის ოდენობის ჯარიმას. იგივე ქმედება, ჩადენილი განმეორებით, იწვევს 1000 ლარის ოდენობის ჯარიმას.
გარდა ამისა, დამსაქმებელი ვალდებულია გადაიხადოს გადაუხდელი საპენსიო შენატანები საკუთარი ანგარიშიდან, დასაქმებულის ხელფასიდან გამოქვეთის გარეშე.
ფიქსირებული ჯარიმის გარდა, კანონმდებლობა ითვალისწინებს დამატებით ჯარიმას დაგვიანების ყოველი დღისთვის. ჯარიმის ოდენობა გამოითვლება ვალის ოდენობის გათვალისწინებით და განისაზღვრება ვალდებულების წარმოშობის თარიღისთვის საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი მონეტარული პოლიტიკის მიმდინარე საპროცენტო განაკვეთის საფუძველზე. 2025 წლის მაისის მდგომარეობით, ეს საპროცენტო განაკვეთი წლიური 8%-ია.ჯარიმების დაგროვება გრძელდება საპენსიო შენატანების სრულად გადახდამდე, თუ კანონით სხვა რამ არ არის გათვალისწინებული. დარიცხული პროცენტის ოდენობის შესახებ ინფორმაციის მიღება შესაძლებელია საპენსიო შენატანების ელექტრონულ მართვის სისტემაში, დამსაქმებლის ოფიციალური პორტალის მეშვეობით.
დადგენილი პროცედურის თანახმად, დამსაქმებელი ვალდებულია გადაიხადოს დაკისრებული ჯარიმები და ჯარიმები, ასევე გადაიხადოს დარიცხული საპენსიო შენატანები შესაბამისი შეტყობინების მიღებიდან 30 კალენდარული დღის ვადაში. გადახდას უნდა დაერთოს ყველა საჭირო მონაცემი, მათ შორის დამსაქმებლის საიდენტიფიკაციო ნომერი და საგადასახადო კოდი.
როგორც ახალქალაქელი ბუღალტერი ჰრიფსიმე ოვანოღლიანი განმარტავს, თუ დამსაქმებელს ვალი ჰქონდა, ნებისმიერი ვალი, თუნდაც 1 ლარი, მეორე დღეს შეიძლება 500 ლარის ოდენობის ჯარიმა დაეკისროს.
„ანუ, პროცენტი არ ერიცხება, როგორც, მაგალითად, სხვა სისტემებში, როდესაც ჯარიმა დღითიდღე გროვდება. თუ პირი ბანკიდან იხდის, გადარიცხვა მისივე ანგარიშიდან უნდა განხორციელდეს. თუ გადახდა უბრალოდ საპენსიო ფონდში ხორციელდება (მაგალითად, სალარო აპარატის ან სხვისი ანგარიშის მეშვეობით), ეს თანხა არ აღირიცხება – ის ანგარიშზე არ „დაჯდება“. ანუ კლიენტმა თანხა საპენსიო ფონდში პირადი ანგარიშიდან უნდა გადარიცხოს“, – ამბობს ის.
— საპენსიო ფონდი 2018 წლიდან ფუნქციონირებს და აქამდე ჯარიმები არ ყოფილა. სულ რაღაც ერთი თვის წინ დაიწყეს გაფრთხილება, რომ მალე სანქციები დაიწყებოდა. თუმცა, თუ საგადასახადო სისტემას შევადარებთ, იქ, თუ არ გადაიხდით, მაგალითად, 0.05%-ს დაამატებენ. თუ დეკლარაციას არ წარადგენთ, ჯარიმა 100 ლარი იქნება.თუ დეკლარაცია გაიგზავნება, მაგრამ გადახდა არ განხორციელდება, მაშინ პროცენტი ემატება. ამ შემთხვევაში კი, რამდენიმე თეთრის შემთხვევაშიც კი, მაშინვე 500 ლარის ოდენობის ჯარიმა მოდის. გამოდის, რომ მაშინაც კი, თუ ადამიანი 200 ლარის ხელფასს იღებს, ჯარიმა 500 ლარია. ხოლო თუ, მაგალითად, თქვენ მეწარმედ ხართ რეგისტრირებული და გადახდა თქვენმა ნათესავმა განახორციელა, მაშინ თანხები მაინც არ ირიცხება საპენსიო ფონდის ანგარიშზე“, – განმარტავს ბუღალტერი ჰრიფსიმე ოვანოღლიანი.
ბევრი დამსაქმებელი ცდილობს ჯარიმების გასაჩივრებას, თუმცა უარყოფით პასუხებს იღებს.
ჯარიმების მიღება 15 ივნისის შემდეგ დაიწყო, რაც დეკლარაციების წარდგენის ბოლო დღე იყო და როდესაც საგადასახადო სამსახურსა და საპენსიო ფონდს შეეძლოთ დამსაქმებლების მიერ გადასახადების, პენსიების ან სხვა გადახდების შესახებ წარდგენილი ინფორმაციის ანალიზი.
ახალქალაქში ერთი დამსაქმებელი დაჯარიმდა, რადგან მან დეკლარაციები როგორც ძველი, ასევე ახალი ფორმით შეავსო. შედეგად, მიუხედავად იმისა, რომ თანხა სწორად იყო გადარიცხული, ჯარიმა მაინც დაეკისრა.
ახალქალაქში დამსაქმებელი დააჯარიმეს როგორც ძველი, ასევე ახალი საგადასახადო დეკლარაციების შევსებისთვის.
„მაისში ახალი თანამშრომელი ავიყვანეთ. მაგრამ მაისში გადახდილი პირველი ხელფასი ახალ საგადასახადო დეკლარაციაში არ შევავსე, ძველზე გავაკეთე. მშვიდად ვიყავი, რადგან საგადასახადო დეკლარაცია მოგვიანებით გავაგზავნე და ვიფიქრე, რომ შესწორებას შეიტანდნენ. შემდეგ დავინახე, რომ ჩემს ანგარიშზე 44 ლარი იყო გამოგზავნილი. თვის 17-ში, საღამოს 7 საათზე, მივიღე შეტყობინება, რომ ჩემს ანგარიშზე 44 ლარი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ 20 იყო. გავხსენი და დავინახე, რომ ეს 22 ლარი დახურულ საგადასახადო დეკლარაციაში იყო, ეს არ გაითვალისწინეს. მაშინვე გადავიხადე ეს 22 ლარი, რომ ვალი მაშინვე დავფარო, რადგან საგადასახადო დეკლარაცია დახურულია.მაგრამ იმ მომენტში უკვე 500 ლარიანი ჯარიმა იყო დაკისრებული იმის გამო, რომ ანგარიშზე 44-ის ნაცვლად 22 ლარი იყო. ახლა ვხსნი და ვხედავ 66 ლარს, მაშინ რატომ არ გაითვალისწინეს 22 ლარი? მივწერეთ და პასუხი მივიღეთ, რომ ჯარიმის გაუქმების უფლება არ ჰქონდათ“, – ამბობს ახალქალაქის მცხოვრები, რომელმაც სახელისა და გვარის დასახელება არ ისურვა.
ივნისიდან, საგადასახადო და საპენსიო სისტემების ცალკეული დეკლარაციების ნაცვლად, საგადასახადო სამსახურში ერთი დეკლარაცია წარედგინება. ჯარიმებისა და სანქციების თავიდან ასაცილებლად, უმჯობესია, ხელფასებიდან და ორგანიზაციებიდან საპენსიო შენატანები საპენსიო ფონდში ხელფასებთან ერთად გადაირიცხოს, კერძოდ, გადაირიცხოს დამსაქმებლის ანგარიშიდან, ასევე ყურადღებით შეავსოს დეკლარაცია.
