აშშ-ის წარმომადგენელთა პალატამ მიიღო კანონპროექტი სახელწოდებით „MEGOBARI აქტი“ – საქართველოს ანგარიშვალდებულების, მდგრადობისა და დამოუკიდებლობის განმტკიცებისა , შესაძლებლობების გაფართოების შესახებ კანონი. დოკუმენტს მხარი დაუჭირა 349 კონგრესმენმა, 42-მა კი წინააღმდეგ მისცა ხმა. კანონპროექტი ახლა სენატმა უნდა განიხილოს.
„MEGOBARI აქტი“ პირველად წარადგინა კონგრესმენმა ჯო უილსონმა გასულ წელს. წელს- 119-ე კონგრესში, მან ხელახლა წარადგინა დოკუმენტი, ამჯერად კოლეგებთან, სტივ კოენთან, რიჩარდ ჰადსონთან და მარკ უიზისთან ერთად, რომლებიც წარმოადგენდნენ როგორც დემოკრატიულ, ისე რესპუბლიკურ პარტიებს.
ინიციატივის ავტორების თქმით, კანონპროექტი მიზნად ისახავს მხარი დაუჭიროს ქართველ ხალხს და ითვალისწინებს სანქციების გამოყენებას ადამიანის უფლებების დარღვევისა და დემოკრატიის ხელის შეშლაში ჩართული ქართული ხელისუფლების წარმომადგენლების მიმართ. დოკუმენტში შეთავაზებულია გადაიხედოს ორმხრივი თანამშრომლობის ყველა ასპექტი, მათ შორის ამერიკის შეერთებული შტატების მიერ გაწეული დახმარების პროგრამები. ის ასევე ხაზს უსვამს ქართველი ხალხის ევროკავშირსა და ნატოში ინტეგრაციისკენ სწრაფვის მხარდაჭერას, რაც ქვეყნის კონსტიტუციით არის გამყარებული.
საქართველოს სტრატეგიული და საერთაშორისო კვლევების ფონდის (რონდელის ფონდი) უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი, დიდ ბრიტანეთში საქართველოს ყოფილი ელჩი გიორგი ბადრიძე ხაზს უსვამს, რომ კანონის მიღება განპირობებულია არა მხოლოდ „უცხოელი აგენტების შესახებ“ კანონით, არამედ, ზოგადად, საქართველოს საგარეო პოლიტიკის პრიორიტეტების ცვლილებით – დასავლეთიდან რუსეთისა და ჩინეთისკენ.
„ამ კანონპროექტის დასაბუთებებში საუბარია საქართველოს მთავრობის დემოკრატიის პრინციპებიდან საერთო უკან დახევისა და ანტიამერიკული პოლიტიკის გატარების შესახებ. იმის გარდა, რომ ეს პოლიტიკა ზოგადად მიმართულია დასავლური პრინციპების წინააღმდეგ, ხაზგასმულია, რომ მას აქვს მკაფიო ანტიამერიკული მიმართულება. ამრიგად, ეს კანონპროექტი მიიღება არა მხოლოდ „უცხოელი აგენტების შესახებ“ კანონის მიღების საპასუხოდ, არამედ როგორც რეაქცია „ქართული ოცნების“ საგარეო პოლიტიკის შემობრუნებაზე დასავლეთიდან რუსეთის, ჩინეთისა და ირანისკენ“, – აცხადებს გიორგი ბადრიძე.
„MEGOBARI აქტში“ განსაკუთრებული აქცენტი კეთდება კორუფციასთან ბრძოლაზე. ის მოუწოდებს აშშ-ის პრეზიდენტს, სანქციები დააწესოს მმართველი პარტია „ქართული ოცნების“ წევრებისა და მათი მხარდამჭერების მიმართ, თუ დადასტურდება, რომ ისინი ჩართული იყვნენ კორუფციულ ქმედებებში, რომლებიც ხელს უშლიან საქართველოს ევროპულ გზას, ძირს უთხრიან მის სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას ან ახდენენ მისი შიდა ვითარების დესტაბილიზაციას.
„იმის თქმა, რომ ნებისმიერი სანქციები მხოლოდ მთავრობაზე იმოქმედებს, ძალიან თამამი განცხადება იქნება. მაგალითად, მაშინაც კი, თუ მთავრობა იტყვის, რომ მას არ სჭირდება დასავლეთის ქვეყნების ფინანსური ან ტექნიკური დახმარება. აშშ-დან საქართველოს ბიუჯეტში მრავალმილიონიანი დოლარის შემოდინებების შეწყვეტა, მიუხედავად იმისა, თუ რისთვის იყო ისინი განკუთვნილი (ამ ფინანსური დახმარების დიდი ნაწილი, სხვათა შორის, უშუალოდ მთავრობის მიერ მიიღებოდა და არა არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ), გრძელვადიან პერსპექტივაში იმოქმედებს საქართველოს ეკონომიკურ და ფინანსურ სტაბილურობაზე“, – აცხადებს ექსპერტი.
გარდა ამისა, კანონპროექტი ითვალისწინებს საჯარო დიპლომატიის გაძლიერებასა და სამხედრო თანამშრომლობის განვითარებას, რაც, თუმცა, შესაძლებელი იქნება მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ საქართველო ერთგული დარჩება დემოკრატიულ პრინციპებსა და საკონსტიტუციო წესრიგს. დოკუმენტი ხელახლა ადასტურებს აშშ-ის ვალდებულებას, მხარი დაუჭიროს საქართველოს სუვერენიტეტსა და ტერიტორიულ მთლიანობას, განსაკუთრებით რუსეთის მიერ მისი ტერიტორიის ნაწილის მუდმივი უკანონო ოკუპაციის კონტექსტში.
ამერიკის შეერთებული შტატები შეშფოთებულია იმით, რომ საქართველოს ამჟამინდელი მთავრობა შორდება დემოკრატიულ პოლიტიკას და გადადის ავტორიტარული რეჟიმებისკენ, მათ შორის რუსეთისა და ჩინეთისკენ, და ზეწოლას ახორციელებს დასავლურ ორგანიზაციებსა და სამოქალაქო საზოგადოებაზე. ამ მხრივ, ამერიკის შეერთებული შტატები აცხადებს ქართველი ხალხის დემოკრატიული მისწრაფებების დაცვის თავის მზადყოფნას.
კანონი ასევე მოითხოვს ანგარიშების წარდგენას საქართველოში პოლიტიკური გავლენის, კლეპტოკრატიისა და სანქციებისთვის თავის არიდების მცდელობების შესახებ, ასევე რუსეთის და ჩინეთის სადაზვერვო სააგენტოების ყოფნის გამოძიებას. ის ითვალისწინებს სანქციების იდენტიფიცირებას და გამოყენებას, მათ შორის ვიზებისა და ფინანსური შეზღუდვების დაწესების გზით, იმ პირების მიმართ, რომლებიც ძირს უთხრიან დემოკრატიას. ასევე მოსალოდნელია სანქციების დაწესების ან მოხსნის მიზეზების შესახებ რეგულარული ანგარიშის წარდგენა.
საქართველოს მთავრობამ, როგორც აშშ-ის არჩევნებამდე, ისე მის შემდეგ, იმედი გამოთქვა ამერიკის ახალ ადმინისტრაციასთან ურთიერთობების გაუმჯობესების შესახებ და გამოავლინა ორმხრივი კავშირების „გადატვირთვის“ მზადყოფნა. თუმცა, პოლიტოლოგ გიორგი ბადრიძის აზრით, აშშ-ის მხრიდან სიტუაცია არც ისე ოპტიმისტურია, როგორც თბილისში ჩანს.
„არ ვიცი, ეს ინფორმაცია დადასტურებულია თუ არა, მაგრამ მსმენია, რომ ბატონმა ივანიშვილმა გაწყვიტა კონტრაქტი იმ ლობისტურ ჯგუფთან, რომელიც ახალ ადმინისტრაციასთან ურთიერთობების გადატვირთვით უნდა დაკავებულიყო. ამის ნაცვლად მათ ახალი ფაზა მიიღეს MEGOBARI აქტის მიღებით. და ზოგადად, ყველა ეს დაპირება, რომ დონალდ ტრამპის პრეზიდენტად გახდომის შემდეგ შეერთებულ შტატებთან ურთიერთობები გაუმჯობესდებოდა, თავიდანვე არ ჰქონდა რეალური საფუძველი. ახლა ვხედავთ, რომ ას დღეზე მეტი ვადის გასვლის შემდეგ ამ გაუმჯობესების ნიშნები არ ჩანს. პირიქით, როგორც კონგრესი, ისე აშშ-ის ადმინისტრაცია (საუბარია კონგრესში რესპუბლიკურ უმრავლესობაზე) მიზნად ისახავს გააგრძელოს ადრე არსებული ხაზი. და ეს არის საქართველოსთან მეგობრობისა და თანამშრომლობის ხაზი და პასუხი საქართველოს შეერთებულ შტატებთან პარტნიორობიდან ჩამოშორების მცდელობებზე“, – აცხადებს გიორგი ბადრიძე.
იმისათვის, რომ კანონპროექტი კანონი გახდეს, ის სენატმა უნდა მიიღოს. MEGOBARI აქტი აჩვენებს ამერიკის შეერთებული შტატების განზრახვას, გააძლიეროს თავისი პოზიციები საქართველოში და მხარი დაუჭიროს ქართველი ხალხის დემოკრატიის, სუვერენიტეტისა და ევროატლანტიკური ინტეგრაციისკენ სწრაფვას. ამავდროულად, ამ კანონპროექტში ხაზგასმულია საქართველოში ადამიანის უფლებებისა და დემოკრატიის მდგომარეობის გაუარესების შემთხვევაში ზეწოლის ზომების გამოყენების მზადყოფნა. აშკარაა, რომ შემდგომი განვითარება დიდწილად იქნება დამოკიდებული საქართველოს მთავრობის შიდა და საგარეო პოლიტიკაზე და დემოკრატიულ სტანდარტებთან შესაბამისობისა და ევროპულ და ევროატლანტიკურ ვექტორზე კონცენტრირების მის მზადყოფნაზე.
