სააგენტოები, რომლებიც ფლობენ და აკონტროლებენ ასობით კამერას, მტკიცებულებად იყენებენ კერძო კომერციული დაწესებულებების კადრებს. თუმცა, ისინი ამტკიცებენ, რომ საკუთარ კამერებს „არაფერი უნახავთ და არაფერი გაუგიათ“. ამის შესახებ რადიო თავისუფლება წერს.
თუ დადგებით ილიას სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის „A“ კორპუსის წინ და გადახედავთ ქუჩის მოპირდაპირე მხარეს, დაინახავთ ორ ახალ კამერას, რომლებიც პირდაპირ უნივერსიტეტის შესასვლელისკენ არის მიმართული — იმ ადგილისკენ, სადაც სტუდენტები ხშირად მართავენ აქციებს. მათი არსებობის გასამახვილებლად სტუდენტებმა კამერებს შორის დიდი თეთრი ბანერი ჩამოკიდეს წარწერით: „დიდო ძმაო, ჩვენ გითვალთვალებთ“.
ანალოგიური სიტუაციაა თეატრალურ უნივერსიტეტში, სადაც სტუდენტები ორი თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში იბრძოდნენ. თუ გადახედავთ ქუჩის მოპირდაპირე მხარეს, დააფიქსირებთ იმავე ახალ კამერებს, რაც ილიას სახელობის უნივერსიტეტთან, ორივე პირდაპირ მიმართულია თეატრალურ უნივერსიტეტში შესასვლელისკენ. ნოემბერ-დეკემბრის მასიური პროტესტების შემდეგ, ათეულობით მსგავსი კამერა გამოჩნდა მთელ რუსთაველის გამზირზე.
კოსტავას ქუჩის გასწვრივ საბურთალოს მიმართულებით გადაადგილებისას ადვილი შესამჩნევია უკვე არსებულს დამატებული ახალი კამერები, მათ შორის საზოგადოებრივი მაუწყებლის შენობასთან კიბეების მონიტორინგი. ყოველ საღამოს აქ ათობით ადამიანი იკრიბება და შემდეგ მიდის რუსთაველზე მიტინგზე.
საზოგადოებრივი მაუწყებლის ყოფილი შენობიდან პარლამენტისკენ მიმავალ გზაზე (დაახლოებით ორი კილომეტრი) აქციის მონაწილეებს ასამდე კამერა აფიქსირებს. ცოტა ხნის წინ გმირთა მოედანზე მსგავსი კამერები გამოჩნდა, როგორიც რუსთაველზე და ჭავჭავაძეზე იყო დამონტაჟებული.
ფილარმონიასთან ფეხით მოსიარულეთა გადასასვლელი, სადაც პერიოდულად იკრიბებიან საპროტესტო მსვლელობის მონაწილეები, ასევე ახალი კამერებით არის მორთული. ბოლო ასეთი მსვლელობა, „დედათა მარში“ 3 მარტს გაიმართა და მასში მონაწილეობა პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმაც მიიღო.
რესპუბლიკის მოედანმა ახალი კამერებიც შეიძინა. ისინი დამონტაჟებულია ისეთ ადგილებში, სადაც მასობრივი პროტესტის შემდეგ პოლიციის პატრული მუდმივად მორიგეობს.
ქუჩებზე, სადაც ხშირად იმართება აქციები, კამერები ისეა განთავსებული, რომ არც ერთი მნიშვნელოვანი ადგილი არ დარჩეს მხედველობის მიღმა. მაგალითად, ოპერის კამერები აკონტროლებენ მიწისქვეშა გადასასვლელის კიბეებს.
პარლამენტის შენობაში ასევე განახლებულია კამერები. ათეული ძველი კამერის ნაცვლად, ახლა არის ორი მბრუნავი კამერა, რომელსაც შეუძლია მასშტაბირება და ხმის ჩაწერა.
გარდა კამერებისა, პარლამენტის ირგვლივ მუდმივად მორიგეობის მინიმუმ ათი პოლიციის მანქანა და ათობით ოფიცერია. 17 მარტს, როდესაც ჟურნალისტებმა რამდენიმე მათგანს ჰკითხეს, რომელი უწყება იყო პასუხისმგებელი პარლამენტის კამერებზე და ვინ ინახავდა ჩანაწერებს, საპატრულო პოლიციამ უპასუხა, რომ ეს მათი პასუხისმგებლობა არ იყო.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს 2019 წლიდან განკარგულებით, მთელი ქვეყნის მასშტაბით უწყვეტ ვიდეოთვალთვალებას საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრი (112) ახორციელებს. ეს სააგენტო აფიქსირებს დანაშაულებს, დანაშაულის მცდელობას და ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევებს ვიდეო ანალიტიკის გამოყენებით. აქ ასევე ინახება პოლიციის სხეულის კამერების ჩანაწერები.
პარლამენტის შენობის სახურავზეც კი დამონტაჟებულია კამერები, რომლებიც იწერენ მიმდებარე ქუჩების მონაკვეთებს, სადაც მასობრივი საპროტესტო აქციების დროს, ჩვეულებრივ, სპეცრაზმია განლაგებული და მომიტინგეებთან შეტაკება ხდება. მაგალითად, ერთი მათგანი მიმართულია ჭიჭინაძის ქუჩის კუთხისკენ.
თუმცა, არც ერთ ახალ კამერაზე არ არის მითითებული, რომელი უწყება ახორციელებს მათ მონიტორინგს – შსს, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური თუ სახელმწიფო დაცვის სამსახური. ქალაქში ერთადერთი კამერა, რომელსაც აქვს ოფიციალური გამაფრთხილებელი ნიშნები ვიდეოთვალთვალის შესახებ, თბილისის მერიას ეკუთვნის. ისინი აფიქსირებენ მოძრაობისა და პარკირების წესების დარღვევას.
სახელმწიფო შესყიდვების ოფიციალური ვებგვერდის მიხედვით, 28 ნოემბრიდან სახელმწიფომ ნახევარ მილიონ ლარზე მეტი დახარჯა ჩინური კომპანიების Dahua Technology-ისა და Hikvision-ის მიერ წარმოებული ახალი კამერების შესაძენად.
2024 წლის 12 დეკემბერს საზოგადოებრივი უსაფრთხოების მართვის ცენტრმა (112) შეიძინა 30 კონტროლირებადი კამერა 84 963 ლარად. დოკუმენტაციაში აღნიშნულია, რომ ამის მიზეზი 28 ნოემბრის შემდეგ რუსთაველის გამზირზე გამართული საპროტესტო აქციების დროს 115 კამერის დაზიანებაა.
2025 წლის 30 იანვარს შსს-ს საგანგებო სიტუაციების სამსახურმა 5510 ლარად 7 ახალი კამერა და 16 არხიანი ვიდეო ჩამწერი შეიძინა, თუმცა მათი დამონტაჟების ადგილი არ დაუზუსტებია.
იმავე დღეს, ცენტრ 112-მა 155 977 ლარი დახარჯა 35 კამერის შეძენა-დამონტაჟებაზე, რომლებიც დამონტაჟდა არა თბილისში, არამედ ნატახტარსა და დიღომში დაკავებულ ავტოსადგომებზე.
2025 წლის 28 თებერვალს ცენტრ 112-მა შეიძინა კიდევ 100 კამერა ჯამური ღირებულებით 329 900 ლარი. დოკუმენტაციაში არ არის მითითებული, თუ სად დამონტაჟდა ისინი, მაგრამ მათი აღწერა ემთხვევა ახალ თეთრ, მრგვალი ფორმის კამერებს, რომლებიც გამოჩნდა რუსთაველზე და იმ ქუჩებზე, რომლებზეც მომიტინგეები გადიან.
WizSence კამერების სერია (მოდელი SD6CE245GB-HNR) არის ძალიან ინტელექტუალური, შეუძლია ამოიცნოს სახეები, ამოიცნოს ადამიანები და მანქანები და თვალყური ადევნოს ობიექტებს, რომლებიც მათ ხედვის ველში შედის.
ამ „რობო-კამერებს“, როგორც მათ ექსპერტები უწოდებენ, შეუძლიათ ავტომატურად ატეხონ განგაში, თუ მაგალითად, უჩვეულო ტანსაცმლის მქონე ადამიანი გამოჩნდება გარკვეულ ტერიტორიაზე. კამერებს შეუძლიათ გააანალიზონ ასაკი, სქესი, ემოციური მდგომარეობა (სიბრაზე, სევდა, შიში, სიხარული, სიმშვიდე) და გარე მახასიათებლები (სათვალე, ულვაში, ნიღბები). ისინი მუშაობენ ყველა ამინდის პირობებში და განათების ნებისმიერ პირობებში.
შინაგან საქმეთა სამინისტროს ინფორმაციით, 2024 წლის ბოლოს ქვეყანაში 8 334 კამერა იყო, აქედან 3 039 თბილისში. ოფიციალურად, საქართველოში სახის ამოცნობის სისტემები მხოლოდ აეროპორტებსა და სასაზღვრო გამშვებ პუნქტებზეა ხელმისაწვდომი. თუმცა, კამერის კადრებზე დაფუძნებული ჯარიმების ზრდა მიუთითებს იმაზე, რომ ტექნოლოგია შეიძლება ფარულად იქნას გამოყენებული.
ორივე ჩინური კომპანია, Dahua და Hikvision, იმყოფებიან აშშ-ს სანქციების ქვეშ იმ ტექნოლოგიების წარმოებისთვის, რომლებსაც ავტორიტარული რეჟიმები იყენებენ კონტროლისა და რეპრესიებისთვის. Hikvision კამერებს ჩინეთი იყენებდა უიღურების დასაზვერად, ხოლო ისრაელი აპარტეიდის წინააღმდეგ.
2025 წლის 12 მარტს, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ გამოაქვეყნა ვიდეო, სადაც ჩანს, რომ კამერა ასახავს რუსთაველზე საპროტესტო აქციის მონაწილეს და შემდეგ ადიდებს ტექსტს მისი დოკუმენტებიდან. ამის შემდეგ აქციის მონაწილეებმა უფრო ფრთხილად დაიწყეს სახის დამალვა და ტელეფონების უფრო ფრთხილად გამოყენება.
ქუჩებში კამერების მზარდი რაოდენობა ბადებს კითხვას- მეტი კონტროლია თუ მეტი უსაფრთხოება?
2024 წელს უშიშროების ძალების მიერ დემონსტრანტებისა და ჟურნალისტების მიმართ ძალადობის შემთხვევებზე ჩატარებულმა გამოძიებამ აჩვენა, რომ უსაფრთხოების სააგენტოების კუთვნილი კამერებიდან ჩანაწერები არ გადადის სისხლის სამართლის საქმეებზე. საქმის მასალებში მხოლოდ ჩანაწერებია კერძო კამერებიდან და სავაჭრო ცენტრებიდან.
ვიდეოკამერები არსებობს კიდეც პატრიარქიის საკუთრებაში — ისინი დამონტაჟებულია კაშვეთის ეზოში და ზარის კოშკის სახურავზე.
როდესაც სპეციალურმა საგამოძიებო სამსახურმა მოითხოვა ჩანაწერები სხვადასხვა სახელმწიფო სტრუქტურების კამერებიდან, უმეტესობა პასუხების კონცენტრაცია იყო ერთ რამეში: ან კამერა „შემთხვევით“ დაზიანდა, ან ჩანაწერები დაკარგულია.
ამავდროულად, ალექსანდრეს ბაღში ვიდეო მეთვალყურეობის შესახებ ერთ-ერთ ნიშანზე გამოჩნდა წარწერა- „1984“ ჯორჯ ორუელის რომანის სათაურით.
