ამ წელს სომხური სამოციქულო წმინდა ეკლესია ძირითადი ბარეკენდანის დღესასწაული- რომელიც დიდი მარხვის დასაწყისს აღნიშნავს, 2 მარტს აღინიშნა, ხოლო ეკლესიებში ჩატარდა დახურული წირვა. უკვე 3 მარტს იწყება დიდი მარხვის პერიოდი. საქართველოს სომეხთა ეპარქიასა და ჯავახეთის სომხურ ეკლესიებში ძირითადი ბარეკენდანის დღესასწაული ასევე დიდი ზეიმით აღინიშნა.
საქართველოში სომეხ ქალთა კავშირის „შუშანიკის“ ინიციატივით, საქართველოს სომეხთა ეპარქიის წინამძღვრის მხარდაჭერით და საგანმანათლებლო და კულტურული ცენტრის „ჰაიარტუნ“-ის მონაწილეობით,საკვირაო წირვის შემდეგ, „ჰაიარტუნ“ ცენტრის გალუსტ გიულბენკიანის დარბაზში დიდი ზეიმით აღინიშნა ბუნ ბარეკენდანი.სადღესასწაულო ღონისძიების დროს ღაფამა, სომხური ჰალვა, ტკბილი ფლავით, ფახინდით, ნამცხვრებითა და სხვა კერძებით მორთული სუფრები დალოცეს.
საზეიმო განწყობა კიდევ უფრო გაათბო „ჰაიარტუნ“ ცენტრში გაჟღერებულმა მხიარულმა სიმღერებმა და მუსიკამ, რომლებიც მირთმევის პროცესს თან ახლდა.ღონისძიებას ხალისიანი სიმღერებითა და ცეკვებით გაამშვენეს ეპარქიის სამხატვრო ჯგუფებმა, სოლისტებმა და თბილისში მოქმედმა სხვა სიმღერისა და ცეკვის ანსამბლებმა.ღონისძიების მიზანი იყო ხალხური ტრადიციების, ეროვნული ჩვეულებებისა და სომხური კულინარიული მემკვიდრეობის დაცვა და მათი მომავალი თაობებისთვის გადაცემა. დღესასწაულის ფარგლებში განსაკუთრებული მადლიერება გამოითქვა მხარდამჭერებს, კერძო სპონსორებსა და სპეციალურად სომხეთიდან ჩამოსული შეფ-მზარეულს დავით ბაბაიან.
საქართველოს სომეხ ქალთა „შუშანიკი“ კავშირის პრეზიდენტმა- სუსანა ხაჩატრიანმა, მადლობა გადაუხადა „ჰაიარტუნ“ და „ჰოვჰანეს თუმანიანის სახლი“ ცენტრებს, საქართველოს სომეხთა თემს, სომხეთის გენერალური ტანვარჯიშის კავშირს, თბილისის საზოგადოებრივ ორგანიზაციებსა და ღონისძიებაში მონაწილე ქალბატონებს- მათი მხარდაჭერისთვის.
დიდი მარხვის ბარეკენდანი ეწოდება ძირითადი ბარეკენდანი, რადგან ის უსწრებს ყველაზე გრძელ მარხვას. ბარეკენდანი ადამიანის ბედნიერების ხსოვნაა, რომელითაც სამოთხეში ტკბებობდნენ ადამი და ევა. ის ასევე სამოთხის ცხოვრების მაგალითია, სადაც ადამიანს ნებადართული ჰქონდა ყველა ნაყოფის გასინჯვა, გარდა კეთილისა და ბოროტების ცოდნის ხისა, რომლის ნაყოფი მარხვის სიმბოლოა. ბარეკენდანი არის ღირსებების გამოხატვა. ამ დღეს ადამიანები დარდიდან გადადიან სიხარულში, ტანჯვიდან კი მშვიდობას ეწევიან. ამ გაგებით ყოველი ქრისტიანი სულიერი თავმდაბლობით, სინანულით, მარხვით და მოწყალების იმედით იწყებს დიდი მარხვის გზას. ის გრძელდება 48 დღე – ძირითადი ბარეკენდანიდან წმინდა აღდგომამის დღესასწაულამდე.
მარხვის პერიოდში გამოიყენება მხოლოდ მცენარეული წარმოშობის საკვები. ადამიანები უარს ამბობენ არა მხოლოდ გარკვეულ კერძებზე, არამედ ასევე მავნე ჩვევებზე, როგორიცაა ჭორაობა, ტყუილი, ლანძღვა და სხვა ცოდვები.
ცოდვისგან თავის დაღწევის გარეშე საკვებზე უარის თქმა უსარგებლოა: „ეშმაკი ყოველთვის მარხულობს, არაფერს ჭამს, მაგრამ ცოდვას არ წყვეტს და არ იღლება“, – ამბობს წმ. გრიგორ ტათეველი.
„მთაზე ქადაგებაში“ ქრისტე მარხვის შესახებ ამბობს: „როცა მარხულობთ, ნუ იქნებით როგორც ფარისელები, რადგან ისინი ამახინჯებენ საკუთარ სახეს,რადგან ადამიანებთან ისე აჩვენონ ვითომ მარხვას იჭერენ, ჭეშმარიტად გეუბნებით, რომ ეს არის მათი საზღაური, ანუ ადამიანებთან თავის გამოჩენა და შექების მიღება. როცა მარხულობთ, დასძიეთ თავი და დაიბანეთ თქვენი სახე, რათა არ აჩვენოთ ადამიანებს, რომ მარხულობთ, ეს აჩვენე შენს მამას საიდუმლოდ და მამაშენი, ვინც ხედავს რაც დამალულს დაგიჯილდოებს“.(მატთ: 6:16-18).
პირველი 40 დღე განასახიერებს მაცხოვრის მოგზაურობას უდაბნოში: „სულით წმიდით აღვსილი იესო გამობრუდნა იორდანედან, და სულის მიერ გაყვანილ იქნა უდაბნოში. ორმოცი დღის განმავლობაში გამოიცდებოდა ეშმაკის მიერ და არაფერი უჭამია იმ დღეებში; ხოლო მათი გასრულების შემდეგ მოშივდა. და უთხრა მას ეშმაკმა: თუ ძე ხარ ღვთისა, უთხარი ამ ქვას, რომ პურად იქცეს“. (ლუკა 4:1-3). იესო მარხვას დაემორჩილა კაცობრიობის გადასარჩენად, მან მოინანია კაცობრიობის ნაცვლად, რათა ყველა მარხვის მონანიებას მისი მარხვის წყალობით შეეძინა აზრი და რეალობა. ორმოცდღიან მარხვას მოჰყვება კიდევ ერთი ერთკვირიანი პერიოდი – წმინდა კვირა. ამიტომ ორმოცდღიანი მარხვა 48 დღე გრძელდება.
დიდი მარხვა მოიცავს შვიდ კვირას, შვიდ დასამახსოვრებელ ეტაპს: ბარეკენდანს, არტაქსუმს (გასვლის იგავი), ანარაკს (იგავი უძღები შვილის შესახებ), ტნტესი, დათავორი (იგავი ღვთის განკითხვის შესახებ), გალსტიანი (დადგომა) და წახკაზარდი (ბზობის კვირა).
დიდი მარხვა შუაგულით იყოფა. ამ დღეს მარხვა არ წყდება, უბრალოდ ხალხური ჩვეულების მიხედვით, ამ დღეს ფქვილისგან მარხვის ქადას ამზადებენ.
დიდი მარხვის პერიოდში, უძველესი წესებით, აკრძალული იყო ქორწინების კურთხევა და მსხვერპლშეწირვა. თუმცა, ვაზგენ I კათოლიკოსის განკარგულებით, განსაკუთრებული აუცილებლობის შემთხვევაში, ქორწინების კურთხევა დაიშვა დიდი მარხვის შაბათ-კვირას, გარდა ვნების კვირის ყველა დღის.
მარხვის შემდეგ დაუყოვნებლივ იწყება ვნების კვირეული, რომელიც ასახავს მაცხოვრის მიწიერ ცხოვრებაში ბოლო, ყველაზე მნიშვნელოვან მოვლენებს, მის გამარჯვებულ შესვლას იერუსალიმში (ბზობის კვირა), ბოლო ვახშამს, ღალატს, ვნებას (ტანჯვას), ჯვარცმას, სიკვდილს, დაკრძალვას და ბოლოს აღდგომას.
