ევროკავშირის ქვეყნების მაგალითზე დავინახავთ, თუ როგორ უწყობს ხელს ევროპული პოლიტიკა უმცირესობების ინტეგრაციას და რას ნიშნავს ეთნიკური უმცირესობების წარმატებულად ცხოვრება ევროპაში.
ევროპის ისტორია არის ერთ-ერთი კომპლექსური ურთიერთობა სხვადასხვა კულტურასა და ეთნიკურ ჯგუფს შორის. საუკუნეების მანძილზე კონტინენტი სავსე იყო ომებით, კონფლიქტებითა და ჩაგვრის სხვადასხვა ფორმებით, რამაც ბევრი ეთნიკური უმცირესობა განსაკუთრებული გამოწვევების წინაშე დააყენა. მაგრამ მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევროპა გადავიდა ახალ გზაზე, რომელიც დაფუძნებულია მშვიდობაზე, ერთიანობაზე და ადამიანის უფლებების პატივისცემაზე. ამ ფუნდამენტურმა ცვლილებამ გზა გაუხსნა ორგანიზაციას, როგორიცაა ევროკავშირი, რომელმაც განსაზღვრა დემოკრატია, მრავალფეროვნება და თანასწორობა თავის ძირითად ღირებულებებად.
ევროკავშირის კონტექსტში ეროვნული უმცირესობების დაცვა და მათი უფლებების უზრუნველყოფა ერთ-ერთი მთავარი პრიორიტეტია. ევროპა აგებულია ერთიანობისა და მრავალფეროვნების კონცეფციაზე, რაც ნიშნავს, რომ თითოეული ეთნიკური ჯგუფის კულტურული მემკვიდრეობა, ენა და ტრადიციები დაცული და პატივსაცემია.
რამდენიმე ევროპული ქვეყანა განსაკუთრებით გამოირჩევა ეთნიკური უმცირესობებისადმი ყურადღების მიქცევით, რადგან ეს საკითხი მათი სოციალური და პოლიტიკური ცხოვრების განუყოფელი ნაწილია. ამ ქვეყნების წარმატებული მაგალითები გვიჩვენებს, თუ როგორ შეუძლია ხელი შეუწყოს სახელმწიფოს პოლიტიკას და საზოგადოებრივ მიდგომას ეთნიკური მრავალფეროვნების შენარჩუნებასა და განვითარებაში.
ამ სტატიაში განხილული იქნება ევროკავშირის ქვეყნების რამდენიმე მაგალითი, სადაც ეროვნული უმცირესობები განსაკუთრებულ მხარდაჭერას იღებენ. ამ ქვეყნების მაგალითით დავინახავთ, თუ როგორ უწყობს ხელს ევროპული პოლიტიკა უმცირესობების წარმატებულ ინტეგრაციას, რა პროგრამები და ინიციატივებია შემუშავებული ამ მიმართულებით და რას ნიშნავს ეთნიკური უმცირესობების ევროპულ ქვეყანაში ცხოვრება.
ამ პროცესის გაგება არა მხოლოდ უზრუნველყოფს ევროპული მმართველობის მოდელის უფრო ღრმა გაგებას, არამედ ემსახურება როგორც მაგალითი იმისა, თუ როგორ უნდა იზრუნოს თანამედროვე საზოგადოებამ მის მრავალფეროვან წევრებზე.
ევროკავშირის წევრ ქვეყნებში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობები იღებენ ფართო მხარდაჭერას, რაც ხელს უწყობს მათ სრულ ინტეგრაციას და განვითარებას საზოგადოებაში. სტატიაში განხილულია რამდენიმე ევროპული ქვეყნის მაგალითი, სადაც ეროვნული უმცირესობების მხარდაჭერას განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს.
გერმანია. ინტეგრაციის პოლიტიკა და მრავალფეროვნების პატივისცემა
მრავალეთნიკური გერმანია ევროკავშირის ერთ-ერთი წამყვანი ქვეყანაა. აქ მცხოვრები ეროვნული უმცირესობებისთვის მრავალმხრივი მხარდაჭერა არის, რაც ხელს უწყობს მათ ინტეგრაციის პროცესს. გერმანიაში ეროვნული უმცირესობებისთვის შეიქმნა სპეციალური ინტეგრაციის პროგრამები, რომლებიც მათ ენის შესწავლასა და პროფესიულ განვითარებაში ეხმარება. ამ პროგრამების ერთ-ერთი მთავარი მიზანია ეთნიკური უმცირესობების წევრებს საზოგადოებაში სრული ინტეგრაციისა და კარიერული წინსვლის საშუალებების მიცემა. ენის კურსები, პროფესიული სწავლება და დასაქმების მხარდაჭერა მხოლოდ რამდენიმე მაგალითია იმ სერვისებისა, რომლებიც გერმანიის მთავრობამ შექმნა ეთნიკური უმცირესობებისთვის. გერმანიაში კულტურული მრავალფეროვნების პატივისცემა ერთ-ერთი პრიორიტეტია. სახელმწიფო პროგრამები არა მხოლოდ ეხმარება ეთნიკურ უმცირესობებს საზოგადოებაში ინტეგრაციაში, არამედ მათი კულტურული მემკვიდრეობის შენარჩუნებაში. მაგალითად, გერმანიაში ეთნიკური თურქი მოქალაქეები აქტიურად ინარჩუნებენ თავიანთ კულტურას და ამავდროულად წარმატებით ინტეგრირდებიან გერმანულ საზოგადოებაში.
შვედეთი. სოციალური თანასწორობა და ეროვნული მრავალფეროვნება
შვედეთი ცნობილია თავისი ცხოვრების მაღალი სტანდარტით და თანასწორობის პრინციპებით. აქ ეროვნული უმცირესობების მიმართ სახელმწიფო პოლიტიკა განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობს თითოეული ადამიანის უფლებების დაცვას და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებას. შვედეთში სოციალური დაცვის სისტემა უზრუნველყოფს ყველა მოქალაქის თანაბარ ხელმისაწვდომობას, მიუხედავად მათი ეთნიკური წარმომავლობისა. ეთნიკურ უმცირესობებს, როგორიცაა სომალელები და ერაყელები, თანაბარი წვდომა აქვთ საჯარო სერვისებზე, როგორიცაა ჯანდაცვა, განათლება და სოციალური დახმარება. ეროვნული ხელისუფლების ყველა დონეზე, შვედეთი თარგმანს უწევს მოქალაქეებს, რომლებმაც არ იციან ოფიციალური ენა. შვედეთის საგანმანათლებლო სისტემა მიზნად ისახავს ეთნიკური უმცირესობების ინტეგრირებას, ხოლო მათ საშუალებას აძლევს შეინარჩუნონ საკუთარი ენა და კულტურა. სკოლებში ბილინგვური, ორენოვანი საგანმანათლებლო პროგრამები ეთნიკური უმცირესობების წარმომადგენელ ბავშვებს უბიძგებს ისწავლონ შვედური – მშობლიური ენის შენარჩუნებით.
აღსანიშნავია, რომ საქართველოს განათლების სამინისტრომ ევროპის ქვეყნების მაგალითზე იგივე ორენოვანი საგანმანათლებლო პროგრამები საქართველოშიც დანერგა.
ფინეთი: განათლებაზე ხელმისაწვდომობა და ინკლუზიური საზოგადოება
ფინეთი ცნობილია თავისი მაღალი ხარისხის განათლებით, რომელიც სპეციალურად ეთნიკურ უმცირესობებზეცა გათვლილი. ქვეყნის სახელმწიფო პოლიტიკა მიმართულია ეთნიკური უმცირესობების ინტეგრაციისა და მათი უფლებების დაცვისკენ. ფინეთის საგანმანათლებლო სისტემა ცნობილია თავისი უნიკალური მიდგომით, რომელიც ეხმარება ეთნიკური უმცირესობების ბავშვებს ენის შესწავლაში და მათი კულტურული მემკვიდრეობის შენარჩუნებაში. ამავდროულად ხელს უწყობს ეთნიკური უმცირესობების ინტეგრაციას და მათ წარმატებას განათლებაში. ფინეთის საჯარო პოლიტიკა მიმართულია ინკლუზიური საზოგადოების ჩამოყალიბებას, სადაც ყველა მოქალაქეს, განურჩევლად მათი ეთნიკური წარმოშობისა, უნდა ჰქონდეს თანაბარი პირობები და შესაძლებლობები საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მონაწილეობის მისაღებად.
ავტორი – რაშად ზიადალიევი
პუბლიკაცია გამოქვეყნებულია ევროკავშირისა და კონრად ადენაუერის ფონდის მხარდაჭერით, პროეტის „ერთიანი საქართველო ევროპისათვის“ ფარგლებში. მის შინაარსზე სრულად პასუხისმგებელია კონტრაქტორი და შესაძლოა, რომ იგი არ გამოხატავდეს ევროკავშირის და კონრად ადენაუერის ფონდის შეხედულებებს
